Verse:Ed Dynje/Icelandic Romance: Difference between revisions

m
no edit summary
m (IlL moved page Hiberno-Arabic/self to Majorcan/self without leaving a redirect)
mNo edit summary
Line 1: Line 1:
Teanga Sèımıtec{{cda}} hì '''el Mıjòrìȷe''', ⁊ hì et teanga naɯȷoneàḻta g̱uṟ Poblaċṯ el Mıjòr. Hì elı lɯèn oıfıgeṁaıl flımcèn meȝl Àsaılıs, cıf vèħad mıl ılɯne oıfıgeṁala g̱uṟ el Aontus̱ Eòrpaċ ⁊ el vèħad ràɯ g̱uṟ bunaḋus̱ Sèımıteċ. {{big3}}and et teanga ɯèɯèn ⁊ ȝıṟg̱ Sèımıteċ, mın canaṁaınt Ȝaṟbìȷe lı mın Tuaısceṟṯ el Afrıca, ılhec mè ceàn s lehe g̱aḏḏ rab{{cll}}ḏa mıl{{cll}} g̱arìb meȝl Ȝaṟbìȷe Claɯıcaċ. Eas̱da ḏùl ez zmèniḋèṫ, ḏallı pròıs g̱uṟ Ġaoıḋelaċaḋ g̱uṟ el Eaṁna bedev buɯḏa gnèiḋèṫ teangaṁala mıl Meḋeàn-Ġaoıḋılge f deaxl, .ı. canaṁaınt eaṟẕ wcwll ȝaddıt fı zmèn g̱uṟ ħacme Ȝaṟbìȷe. Bede wcwll eṟ F{{cda}}raıncıs f deaxl veaṟa el{{cll}} Ġaoıḋılge, ...
Teanga Sèimitec{{cda}} hì '''el Mijòrìje''', ⁊ hì et teanga naɯjoneàḻta g̱uṟ Poblaċṯ el Mijòr. Hì eli lɯèn oifigeṁail flimcèn meȝl Àsailis, cif vèħad mil ilɯne oifigeṁala g̱uṟ el Aontus̱ Eòrpaċ ⁊ el vèħad ràɯ g̱uṟ bunaḋus̱ Sèimiteċ. {{big3}}and et teanga ɯèɯèn ⁊ ȝiṟg̱ Sèimiteċ, min canaṁaint Ȝaṟbìje li min Tuaisceṟṯ el Africa, ilhec mè ceàn s lehe g̱aḏḏ rab{{cll}}ḏa mil{{cll}} g̱arìb meȝl Ȝaṟbìje Claɯicaċ. Eas̱da ḏùl ez zmèniḋèṫ, ḏalli pròis g̱uṟ Ġaoiḋelaċaḋ g̱uṟ el Eaṁna bedev buɯḏa gnèiḋèṫ teangaṁala mil Meḋeàn-Ġaoiḋilge f deaxl, .i. canaṁaint eaṟẕ li wcwll ȝaddit fi zmèn g̱uṟ ħacme Ȝaṟbìje. Bede wcwll eṟ F{{cda}}raincis f deaxl veaṟa el{{cll}} Ġaoiḋilge, ...


== Ȝamle ==
== Ȝamle ==
Et teanga Mıjòrìȷe hıȷe me{{3}}mùle mın g{{cll}}ad{{cll}}à{{3}} teangam{{cda}}ala mħallte f erà ez zmènìȷèt{{cda}} {{3}}adde fìhwm el gın{{sīn}} flı m{{3}}uddı, m{{3}}uddı memlì ħacmèt{{cda}} bearrànìȷe d{{cll}}ùl mıȷèt{{cda}} g{{cll}}ur{{cll}} ɯnìn.
Et teanga Mijòrìje hije me{{3}}mùle min g{{cll}}ad{{cll}}à{{3}} teangam{{cda}}ala mħallte f erà ez zmènìjèt{{cda}} li {{3}}adde fìhwm el gin{{sīn}} fli m{{3}}uddi, m{{3}}uddi memlì ħacmèt{{cda}} bearrànìje d{{cll}}ùl mijèt{{cda}} g{{cll}}ur{{cll}} ɯnìn.
<!--
<!--
ıl-Maltı huwa lsıen magħmul mınn bċeȷȷeċ lıngwıstıċı mħalltın lı ȷuru ıż-żmınıȷıet lı għadda mınnhom ıl-ġens fl-ımgħoddı, ımgħoddı mımlı ħakmıet barranın matul mıȷıet ta' snın. Għalkemm għandu sısıen [[Lıngwa Għarbıȷa|Għarbıȷa]], nıstgħu naraw l-ılsıen Maltı huwa mıbnı mınn għadd kbır ħafna ta' bċeȷȷeċ lı ġew mınn mıklem Rumanzı (mıt-[[Lıngwa Talȷana|Talȷan]] u mıll-[[Lıngwa Franċıża|Franċıż]]) u wkoll, ıktar bıswıtna fıż-żmıen, mıll-[[Lıngwa ınglıża|ınglıż]]. Madwar terz tal-klıem għandhom orıġını [[Lıngwa Għarbıȷa|Għarbıȷa]], nofs għandhom orıġını [[Lıngwa Talȷana|Talȷana]] ȷew [[Lıngwa Sqallıȷa|Sqallıȷa]], u l-bqıȷa huma [[Lıngwa ınglıża|ınglıżı]] bı ftıt [[Lıngwa Franċıża|Franċıżı]] wkoll. Peress l-klıem ta’ orıġını Għarbıȷa huma l-bıċċa l-kbıra tagħhom klıem bażıku ta’ kulȷum, huma l-aktar użatı fost ıl-Maltın meta ȷıtkellmu ma’ xulxın.   
il-Malti huwa lsien magħmul minn bċejjeċ lingwistiċi mħalltin li juru iż-żminijiet li għadda minnhom il-ġens fl-imgħoddi, imgħoddi mimli ħakmiet barranin matul mijiet ta' snin. Għalkemm għandu sisien [[Lingwa Għarbija|Għarbija]], nistgħu naraw li l-ilsien Malti huwa mibni minn għadd kbir ħafna ta' bċejjeċ li ġew minn miklem Rumanzi (mit-[[Lingwa Taljana|Taljan]] u mill-[[Lingwa Franċiża|Franċiż]]) u wkoll, iktar biswitna fiż-żmien, mill-[[Lingwa ingliża|ingliż]]. Madwar terz tal-kliem għandhom oriġini [[Lingwa Għarbija|Għarbija]], xi nofs għandhom oriġini [[Lingwa Taljana|Taljana]] jew [[Lingwa Sqallija|Sqallija]], u l-bqija huma [[Lingwa ingliża|ingliżi]] bi ftit [[Lingwa Franċiża|Franċiżi]] wkoll. Peress li l-kliem ta’ oriġini Għarbija huma l-biċċa l-kbira tagħhom kliem bażiku ta’ kuljum, huma l-aktar użati fost il-Maltin meta jitkellmu ma’ xulxin.   


L-ılsıen Maltı beda ȷıġı meqȷus bħala l-ılsıen uffıċȷalı tal-gżeȷȷer Maltın mıs-sena [[1934]], meta dan ıddaħħal mal-ınglıż mınħabba lı l-akbar bıċċa tan-nıes ma kınux ȷafu ȷaqraw, dan ıfısser lı l-ġens Maltı la kıen ȷaf ȷıtkellem bıt-Talȷan u wısq ınqas bl-ınglıż; dan huwa l-każ tıpıku feȷn beȷn żewġ ġellıeda, ıgawdı t-tıelet wıeħed. Kıenet ġraȷȷa kontroversȷalı ħafna meta wıeħed ȷaħseb lı dak ıż-żmıen, Malta kıenet taħt ıl-ħakma tal-ınglıżı, u b'hekk kıen hemm kunflıtt ta' ınteress meta l-ınglıżı nfushom ħolqu kostıtuzzȷonı lı kıenet tagħtı daharha lıll-kultura lı kıenet ılha tgħıx għal mıȷıet ta' snın. ıżda wıeħed ma ȷıstax ıċaħħad ıl-fatt l-ınglıż kellu sehem qawwı fıt-tmexxıȷa 'l quddıem soċȷo-polıtıku u awtonomu ta' dan ıl-ġens.
L-ilsien Malti beda jiġi meqjus bħala l-ilsien uffiċjali tal-gżejjer Maltin mis-sena [[1934]], meta dan iddaħħal mal-ingliż minħabba li l-akbar biċċa tan-nies ma kinux jafu jaqraw, dan ifisser li l-ġens Malti la kien jaf jitkellem bit-Taljan u wisq inqas bl-ingliż; dan huwa l-każ tipiku fejn bejn żewġ ġellieda, igawdi t-tielet wieħed. Kienet ġrajja kontroversjali ħafna meta wieħed jaħseb li dak -żmien, Malta kienet taħt il-ħakma tal-ingliżi, u b'hekk kien hemm kunflitt ta' interess meta l-ingliżi nfushom ħolqu kostituzzjoni li kienet tagħti daharha lill-kultura li kienet ilha tgħix għal mijiet ta' snin. iżda wieħed ma jistax iċaħħad il-fatt li l-ingliż kellu sehem qawwi fit-tmexxija 'l quddiem soċjo-politiku u awtonomu ta' dan il-ġens.


Għalkemm ıl-Maltı daħal f'ħafna oqsma tas-soċȷetà bħalma huma l-polıtıka, ıl-lıġı u, sa ċertu punt, ıl-[[mıdȷa popoları]], l-ınglıż f'Malta huwa l-ılsıen ewlıenı f'dak għandu x'ȷaqsam mas-settur tal-kummerċ barranı, u studȷı xȷentıfıċı (ınklużı l-ıstudȷı tal-matematıka, ıl-fıżıka, ıl-medıċına, u b'mod mıll-ıktar predomınantı, fl-ınformatıka). ınstab ħafna, mınn rıċerkaturı storıċı, f'manuskrıttı ġewwa l-[[Bıblȷoteka Nazzȷonalı]] fıl-[[Belt Valletta]] (meqȷusa fost l-eqdem ımkatab nazzȷonalı fıd-dınȷa), u fı bnadı oħra sabıex ȷıġı murı b'mod dırett ıt-tħaddım tal-ılsıen Maltı lura fıs-snın, u s'ıssa nafu sew dan kıen mıtħaddem f'sura tıxbah dık tal-lum sa mıs-[[Seklu XVı]].-->
Għalkemm il-Malti daħal f'ħafna oqsma tas-soċjetà bħalma huma l-politika, il-liġi u, sa ċertu punt, il-[[midja popolari]], l-ingliż f'Malta huwa l-ilsien ewlieni f'dak li għandu x'jaqsam mas-settur tal-kummerċ barrani, u studji xjentifiċi (inklużi l-istudji tal-matematika, il-fiżika, il-mediċina, u b'mod mill-iktar predominanti, fl-informatika). instab ħafna, minn riċerkaturi storiċi, f'manuskritti ġewwa l-[[Bibljoteka Nazzjonali]] fil-[[Belt Valletta]] (meqjusa fost l-eqdem imkatab nazzjonali fid-dinja), u fi bnadi oħra sabiex jiġi muri b'mod dirett it-tħaddim tal-ilsien Malti lura fis-snin, u s'issa nafu sew li dan kien mitħaddem f'sura tixbah dik tal-lum sa mis-[[Seklu XVi]].-->
139,545

edits