Behru cesik/Vocabulary: Difference between revisions

From Linguifex
Jump to navigation Jump to search
No edit summary
Line 96: Line 96:
|júunash(y)
|júunash(y)
|júnaang: intoxicant
|júnaang: intoxicant
|-
|i
|slip, trip
|xáam
|xwáam
|xëmé
|káami(s)
|
|-
|i
|slide, skate
|xázo
|xwáazo
|xëzáa
|xáazosh(y)
|
|-
|t
|slide
|xáar
|xwáar
|xëré
|xíiru(m)
|
|-
|i
|to be slippery
|xáal
|xwáal
|xëlé
|káalsh
|
|-
|-
|am
|am
Line 728: Line 760:
|cëbáa
|cëbáa
|cíibaf(m)
|cíibaf(m)
|
|-
|t
|push, press
|lup
|lvuup
|lübii
|lwibyu(m)
|
|
|-
|-
Line 1,306: Line 1,346:
|dënáa
|dënáa
|dáanash(y)
|dáanash(y)
|
|-
|i
|to be weak
|súci
|sfúuci
|sücáa
|súucash(y)
|
|-
|i
|to become weak, frail
|súñi
|sfúuñi
|süñáa
|súuñash(y)
|
|-
|t
|to stress, strain, damage
|súji
|sfúuji
|süjáa
|súrecaf(m)
|
|-
|i
|be brittle
|páan
|pwáan
|pëné
|báani(s)
|
|-
|i
|grow brittle
|pána
|pwáana
|pënáa
|báanash(y)
|
|-
|i
|be rotten
|wók
|ghiwóok
|wëgíi
|wóogii(s)
|
|-
|i
|rot
|wónga
|ghiwóonga
|wëngáa
|wóongash(y)
|
|-
|i
|live, thrive
|xúwe
|xëngfúuwe
|xüwíi
|xúuwii(iy)
|xúwiing: life
|-
|i
|persist
|
|
|
|
|
|-
|i
|crumble
|kéyu
|kwíiyu
|kiyúu
|kyówej(j)
|kéyuung: powder
|-
|t
|crumble
|kéru
|kwíiru
|kirúu
|kíiruu(m)
|
|-
|dt
|build
|xuung
|xfuung
|xünge
|xwengu(m)
|xuungto: building
|-
|dt
|mash together, construct hastily
|xufang
|xfuufang
|xüfange
|xufengu(m)
|
|-
|id
|speak, say
|cet
|crwiit
|cidaa
|cocash(y)
|
cedaang: speech
ceddo: word
cesik: language
|-
|id
|tell, command
|zófi
|zlwóofi
|zëfíi
|zóofii(s)
|
|-
|id
|explain, teach
|jánga
|jwáanga
|jëngáa
|jánash(y)
|jángahiin: teacher
|-
|id
|learn
|jázo
|jwáazo
|jëzóo
|jáazosh(y)
|
|-
|id
|know
|jáal
|jwáal
|jëlé
|jáalsh
|jálaang: knowledge
|-
|id
|ramble
|dóbe
|dwóobe
|dëbíi
|dóobii(iy)
|
|-
|id
|drone
|shaan
|shwaan
|shëne
|shaani(s)
|
|-
|id
|shout, call
|tfoom
|tfwoom
|tfëme
|tfoomi(s)
|
|-
|id
|shriek
|xák
|xwáak
|xëgáa
|xáa
|
|-
|id
|make sound, characteristic call
|bóhu
|büvwóohu
|bëhúu
|bóohwi(uy)
|
|-
|t
|read, understand
|mwíir
|muvwíir
|mwiré
|mwíiru(m)
|
|-
|t
|understand
|mwíin
|muvwíin
|mwíne
|mwíinu(m)
|
|-
|td
|scratch, write
|shec
|shwiic
|shicuu
|shiicuu(m)
|
|-
|td
|mark, write
|mosa
|mwoosa
|mësaa
|moosaf(m)
|
mosaang: writing
mosahik: script, code
|-
|t
|polish, varnish
|júgi
|jvúugi
|jügíi
|jwégyu(m)
|júgiing: polish
|-
|t
|rub, wipe clean
|hemi
|hwíimi
|himii
|hiimyu(m)
|
|-
|t
|wash, bathe
|bungo
|bvuungo
|büngoo
|bwenguu(m)
|
bungocu: bath
bungohnác: bathhouse
|-
|i
|to live, dwell
|hnáru
|hnwáaru
|hnërúu
|hnáarwi(uy)
|hnác: dwelling
|-
|i
|to settle, move to
|loda
|lwooda
|lëdaa
|loojash(y)
|lodacu: colony
|-
|t
|to heat, warm
|moor
|mwoor
|mëre
|mweru(m)
|
|-
|i
|to be warm
|mool
|mwool
|mële
|moolsh
|
|-
|t
|to cool
|káse
|kwáase
|kësíi
|kíishu(m)
|
|-
|i
|to be cold
|kálse
|kwáalse
|klsíi
|káleshu(m)
|
|-
|t
|to burn
|kfec
|kfwiic
|kficuu
|kfiicuu(m)
|
|-
|i
|to be burnt
|kfeju
|kfwiiju
|kfijuu
|kfyojwi(uy)
|
|-
|t
|to melt
|rena
|rwiina
|rinaa
|riinaf(m)
|
|-
|i
|to be molten
|rela
|rwiila
|rilaa
|ryolash(y)
|
|-
|t
|to freeze
|dáp
|dlwáap
|dëbáa
|díibaf(m)
|
|-
|i
|to be frozen
|dálp
|dlwáalp
|dlbáa
|dálobash(y)
|
|-
|t
|to boil
|ghiin
|ghwiin
|ghine
|ghiinu(m)
|
|-
|i
|to evaporate
|ghiil
|ghwiil
|ghile
|ghyolsh
|
|-
|t
|to cook (with water)
|gheyo
|ghwiiyo
|ghiyoo
|ghiiyuu(m)
|
|-
|i
|to be cooked
|ghelo
|ghwiilo
|ghiloo
|ghyolosh(y)
|
|-
|t
|to singe, cook, toast
|hmúung
|mfúung
|müngé
|mwéngu(m)
|
|-
|i
|to be singed, cooked
|hmúul
|mfúul
|hmülé
|hmúulsh
|
|
|}
|}

Revision as of 16:38, 7 June 2013

Verbs

Transitivity Definition Basic stem Causative stem Weak stem Special stem Derived nouns
i run néba nwíiba nibáa ñóbash(y) nébalsi: track
i walk yuul ghiwuul yüle ghiwolsh

yuulsi: walkway

mzhingéyuulcu: ford

i go zíin zwíin ziné zhóni(s) zizhéhniin: traveler, wanderer
i march, stomp tézo twíizo tizóo cózosh(y)
i cross over lódzo lwóodzo lëdzóo lózojash(y) lólidzong: "what is to be crossed "destiny
i be crossed lóloza lwóoloza lëlozáa lóloozash(y)

lódalsi: bridge

t cross, tie lója lwóoja lëlojáa lóredu(m) lójacu: knot
i intersect, join katse kwaatse* këtsii kaatsii(iy)

katsecu: intersection

katsehoon: joint

t join kwaatse kwiicu(m)
i swagger, stumble júna jlvúuna jënáa júunash(y) júnaang: intoxicant
i slip, trip xáam xwáam xëmé káami(s)
i slide, skate xázo xwáazo xëzáa xáazosh(y)
t slide xáar xwáar xëré xíiru(m)
i to be slippery xáal xwáal xëlé káalsh
am fly kót kwóot* këdáa kóocash(y)/kwédaf(m)

kóccli: speed

kójja: flight

kótkaal: flying creature

t throw - kwóot - kwóowedaf(m) kwóoddo: projectile
am drive txágu txwáagu txëdwíi txáagwii(s)/txíigwiyu(m) txáguhiin: pilot
am ride hubi fuubi hübyaa

huubyash(y)/hwebyaf(m)

hubihiin: passenger
t mount pyasht pifwaasht pyështuu pyazhedvu(m) pyashkaal: mountable animal
i float kómt kwóomt këmtáa kómyocash(y) kómtang: flotsam
i fall kát kwáat këdúu káadwi(uy)
t drop káan kwáan këné kíinu(m)
t cast down káar kwáar këré kíiru(m)
t follow kése kwíise kisíi kíishu(m)
t chase, pursue mése mwíise misíi míishu(m) mésetóbe: fugitive
i climb duc dvuuc dücii dwocii(s)
i get up, settle, rebound zhaal zhlwaal zhële zhaalsh
i settle, rebound zhaam zhlwaam zhëme zhaami(s) zhanimja: normalcy
i spring up zhafu zhlwaafu zhëfuu zhaafwi(uy) zhafuhoon: spring(device)
i crawl kágo kwáago këgóo gáagosh(y) kágogaal: animal
i turn(moving) hnóon hnwóon hnëné hnóoni(s)
t redirect hnóor hnwóor hnëré hnóorsh(y) hnoorcu: fork in the road
i turn(to face) byáda bivwáada byëdáa byáajash(y)
t turn (to face byára bivwáara byëráa byáarash(y)
i swing lóle lwóole lëlíi lóolii(iy) lólehoon: swing
t swing góge gwóoge gëgíi gwégyu(m)
i hang xwádu xühngwáadu* xwëdúu xwáadwi(uy)
t drape - xühngwáadu - xühngwázhduu(m)
t hang onto xwáru xühngwáaru xwërúu xwíiruu(m)
i shake lúlu lvúulu lülúu lúulwi(uy)
t shake gúgu gvúugu gügúu gwéguu(m)
ib shake lúzo lvúuzo lüzóo lúuzosh(y)
i shiver, vibrate lúmu lvúumu lümúu lúumwi(uy)
i go around zházhe zhrwáazhe* zhëzhíi zháazhii(iy) zházheyá: cycle
t pull around, attract, leash - zhrwáazhe - zhrwíizhiu(m) zhrwáazhekaal: leashed animal
i curl up, shrink míing mwíing mingé myóngi(s)
i spin ksúla kswúula ksüláa kswólash(y)
t spin ksúra kswúura ksüráa kswéraf(m)
ib clothe bwoon büvwoon bwëne

bwooni (s)

bwoonang, bwoonto: clothing
i be clothed bwoloon büvwooloon bwëlone bwolooni(s)
t clothe bwoor büvwoor bwëre buweru(m) bwoohriin: tailor
i bow, bend ghélp ghëngwílp ghlpáa ghélobash(y)
ib bow ghévo ghëngwíivo ghivóo ghézobash(y)
i collapse ghéfp ghëngwíifp* ghifpáa ghéfobash(y)
t crush - ghëngwíifp - ghëngwíyefpaf(m)
t bow, bend (with resistance) ghérp ghëngwírp ghrpáa ghérebu(m)
t bend (with compliance) puc pfuuc pücaa pwecaf(m)
ib twist ksozo kswoozo kzëzoo ksoozosh(y)
i be twisted ksool kswool ksële ksoolsh
t twist ksoor kswoor ksëre ksweru(m)
i roll hmazhl hmwaazhl hmëzhle hmazholi(s)
t roll hmazhr hmwaazhr hmëzhre hmazheru(m)
i flap hwelda huwilda hwldaa hwelodash(y)
ib wave, call hwedzo huwiidzo hwidzoo hwezodash(y)
t flap, wave hwerda huwirda hwrdaa hweredaf(m)
i stick up, out táang twáang twëngé dáangi(s)
ib stand up tángzo twáangzo twëngzóo tázongi(s)
i spring up, rebound táfk twáafk tëfngé táfongi(s)
ib stand hazo hwaazo hëzoo haazosh(y)
i sit, stay hool hwool* hële holsh
t spook - hwool - hwoolsh
ib curl up dzwózo dzlwóozo dzëzóo dzwóozosh(y)
i be shelled, protected dzwólo dzlwóolo dzëlóo dzwóolosh(y)
t protect, encircle dzwóor dzlwóor dzëré dzuwéru(m)
t hold, grasp, naza nwaaza nëzaa niizaf(m)
t contain naam nwaam nëme niimu(m)
t clutch, squeeze nafa nwaafa nëfaa niifaf(m)
i accelerate, rush lúxu lvúuxu lüxúu lúuxwi(uy) lúxucli: change
i fall over troju trwooju trëjuu troojwi(uy)
ib lie down trojo trwoojo trëjoo trozojwi(uy)
i to be lying down troloju trwooloju trëlojuu troloojwi(uy)
t push over hlyék hlrwíik hlshigíi hliyégyu(m)
t knock over (accident) hlyénk hlrwíink hlshingíi hléñegyu(m) hlyénxiin: clutz
t set, lay down hlyébak hlrwíibak hlshibagíi hlyébégyu(m)
t damage, injure gyába gingwáaba gyëbáa gyáhebu(m)
ib injure gyávo gingwáavo gyëvóo gyázobash(y) gyávocu: wound
t repair hngaar hngwaar hngëre hngiiru(m) hngaahriin: mechanic
i heal hnaal hngwaal* hngële hngaarsh(y)
t heal - hngwaal - hngwaarsh(y) hngwaahliin: doctor
t break gyábu gingwáabu gyëbúu gzhíibaf(m)
t shatter gyávbu gingwáavbu gyúvbúu gyávebu(m) gyávbudo: shard
t hit cába crwáaba cëbáa cíibaf(m)
t push, press lup lvuup lübii lwibyu(m)
t slap hlent hlwiint hlindii hleneju(m)
t run into cámba crwáamba cëmbáa cámebaf(m)
t tap fúun pfúun füné fwénu(m)
t prod, poke xec xëhngwiic xicuu xiicfu(m)
t pat txaan txwaan txëne txiinu(m)
t rub nohle nwoohle nëhlii nwehlyu(m)
t brush, touch mózhda mwóozhda mëzhdáa mózhwedaf(m)
t tickle núne nvúune nüníi nwéñu(m)
t hug, embrace hmwant hmfaant hmëntaa hmwanedaf(m)
t eat hyép hiwíip* hishibíi hishíibyu(m) hyébiing: food
dt feed - hiwíip - hiwíibyu(m)
t drink dazhmu dlwaazhmu dëzhmuu diizhmuu(m) dazhmuung: beverage
t suck, sip nomo nwoomo nëmoo nwemuu(m)
ib breathe in, suck zuhne zlvuuhne zühnii zweñu(m) zuhniing: air
i blow huji fuuji hüjiaa huujiash(y)
i blow (wind) xáan xwáan xëné xáani(s) xáan: wind
t spit lák lwáak lëgíi líigyu(m) lágiing: spit
t vomit gzhonge gzhwoonge gzhëngii gzhwengyu(m)
t see cíin clwíin ciné cíini(s)

cédu: eye

cénaang: light

t watch cíir clwíir ciré círsh(y) cíirvo: event
t hear síin slwíin siné shíini(s)

sédu: ear

sédaang: sound

t listen síir slwíir siré shírsh(y) síiro: (a) noise
t smell mót mwóot mëdáa mwédaf(m)
t sniff mórt mvúrt mrdáa móredaf(m) móju: nose
t taste kado kwaado këdaa kiiduu(m)
t lick kajo kwaajo këjaa kareduu(m) karu tongue
t feel wozo ghuwoozo wëzoo vezuu(m)
t touch wojo ghuwoojo wëjoo woroduu(m)
i become complex, grow (like a plant) tábi twáabi* tëbyáa dáabej(j) tábyúun: plant
t raise (a plant) - twáabi - twáabej(j) twáabihiin: farmer
i be complex tálbi twáalbi tlbyáa tálobej(j)
t make complex, weave tárbi twáarbi trbyáa tárebyu(m)
t arrange, order táro twáaro tëróo tíiruu(m) tárohik: arrangement
i to lengthen, grow long hiil hwiil hile hyolsh hiilno: length
i to be long helo hwiilo hiloo hyolosh(y)
i to sprout hena hwiina* hinaa hyonash(y)

heninado: sprout

t to sow - hwiina - hwiinaf(m)
t to uncoil, unroll, stretch hiir hwiir hire hiiru(m)
ib to extend, reach, stretch hezo hwiizo hizoo hyozosh(y) hezono: extent
i to be short gét gwíit gidúu gyódwi(uy)
ib retreat, shorten gézo gwíizo gidzúu gézodwi(uy)
t to coil géme gwíim gimíi gíimyu(m)
t to clip, prune géju gwíiju gijúu géreduu(m)
i to widen, bloom, open up hmat hmwaat hmëdaa hmaadash(y) hmaddo: bloom
i to be wide hmalt hmwaalt hmldaa hmalodash(y) hmalccu: plain, open area
i to spread hmaft hmwaaft hmëftaa hmafodash(y)
t to roll out, extend, stretch hmart hmwaart hmrdaa hmaredaf(m)
t to loosen, widen hmaju hmwaaju hmëjuu hmëredaf(m)
t to confine, box in, corner yadu ghiwaadu yëdwii zhiiduyu(m)

yaducu: pen

yaduhoon: fence, wall

t to roll op, pack up yame ghiwaame yëmii zhiimyu(m)
i to be confined, small yaldu ghiwaaldu yldwii yalodwii(s)
i to grow byop bivwoop byëbii byoobii(s)
i to be large byolp bivulp bylbii byolobii(s)
t to feed, raise, support byomo bivwoomo byëmoo byomyobii(s)
i to swell hwosa huwoosa hwësaa hwoosash(y)
i to be swollen hwolsa hufulsa hwlsaa hwolosash(y) hwolsacu: swelling, sore
ib to inflate, fill with pride hwozo huwoozo hwëzoo hwozosash(y)
t to inflate, fill hwoca huwooca hwëcaa hworosash(y) hworosayetno: volume
i to shrink, shrivel májo mwáajo mëjóo hmáajosh(y)
i to be shriveled máljo mwáaljo mljóo málojosh(y)
t to suck out, deflate márjo mwáarjo mrjóo márejuu(m)
ib to curl up, retreat májjo mwáajjo mëjjóo mázojosh(y) májjohiin: shy person
i to thicken klóbo klwóobo klëbóo klóobosh(y)
i to be thick kólbo kfúlbo klbóo kólobosh(y)
t to make thick, strengthen kórbo kfúrbo krbóo kórebuu(m)
i to narrow, shrink ghíin ghwíin ghiné ghyóni(s)
i to be narrow ghíil ghwíil ghilé ghyólsh
t to choke, constrain, confine ghíir ghwíir ghiré ghíiru(m) ghíirja: shortage
t to support, hold up dámo dlwáamo dëmóo díimuu(m)
i to be strong, firm dák dlwáak dëkúu dáakwi(uy) dákno: strength
i to strengthen dána dlwáana dënáa dáanash(y)
i to be weak súci sfúuci sücáa súucash(y)
i to become weak, frail súñi sfúuñi süñáa súuñash(y)
t to stress, strain, damage súji sfúuji süjáa súrecaf(m)
i be brittle páan pwáan pëné báani(s)
i grow brittle pána pwáana pënáa báanash(y)
i be rotten wók ghiwóok wëgíi wóogii(s)
i rot wónga ghiwóonga wëngáa wóongash(y)
i live, thrive xúwe xëngfúuwe xüwíi xúuwii(iy) xúwiing: life
i persist
i crumble kéyu kwíiyu kiyúu kyówej(j) kéyuung: powder
t crumble kéru kwíiru kirúu kíiruu(m)
dt build xuung xfuung xünge xwengu(m) xuungto: building
dt mash together, construct hastily xufang xfuufang xüfange xufengu(m)
id speak, say cet crwiit cidaa cocash(y)

cedaang: speech

ceddo: word

cesik: language

id tell, command zófi zlwóofi zëfíi zóofii(s)
id explain, teach jánga jwáanga jëngáa jánash(y) jángahiin: teacher
id learn jázo jwáazo jëzóo jáazosh(y)
id know jáal jwáal jëlé jáalsh jálaang: knowledge
id ramble dóbe dwóobe dëbíi dóobii(iy)
id drone shaan shwaan shëne shaani(s)
id shout, call tfoom tfwoom tfëme tfoomi(s)
id shriek xák xwáak xëgáa xáa
id make sound, characteristic call bóhu büvwóohu bëhúu bóohwi(uy)
t read, understand mwíir muvwíir mwiré mwíiru(m)
t understand mwíin muvwíin mwíne mwíinu(m)
td scratch, write shec shwiic shicuu shiicuu(m)
td mark, write mosa mwoosa mësaa moosaf(m)

mosaang: writing

mosahik: script, code

t polish, varnish júgi jvúugi jügíi jwégyu(m) júgiing: polish
t rub, wipe clean hemi hwíimi himii hiimyu(m)
t wash, bathe bungo bvuungo büngoo bwenguu(m)

bungocu: bath

bungohnác: bathhouse

i to live, dwell hnáru hnwáaru hnërúu hnáarwi(uy) hnác: dwelling
i to settle, move to loda lwooda lëdaa loojash(y) lodacu: colony
t to heat, warm moor mwoor mëre mweru(m)
i to be warm mool mwool mële moolsh
t to cool káse kwáase kësíi kíishu(m)
i to be cold kálse kwáalse klsíi káleshu(m)
t to burn kfec kfwiic kficuu kfiicuu(m)
i to be burnt kfeju kfwiiju kfijuu kfyojwi(uy)
t to melt rena rwiina rinaa riinaf(m)
i to be molten rela rwiila rilaa ryolash(y)
t to freeze dáp dlwáap dëbáa díibaf(m)
i to be frozen dálp dlwáalp dlbáa dálobash(y)
t to boil ghiin ghwiin ghine ghiinu(m)
i to evaporate ghiil ghwiil ghile ghyolsh
t to cook (with water) gheyo ghwiiyo ghiyoo ghiiyuu(m)
i to be cooked ghelo ghwiilo ghiloo ghyolosh(y)
t to singe, cook, toast hmúung mfúung müngé mwéngu(m)
i to be singed, cooked hmúul mfúul hmülé hmúulsh