2,334
edits
m (→Vowels) |
|||
Line 216: | Line 216: | ||
The Western dialect has a [[w:Pitch accent (intonation)|pitch-accent]] while Northern has lost it gaining a fixed initial stress as in German. The Western dialect has the same accent types as in the standard: the falling accent - ''tvírdagalså'' - which can be long - ''dìlgå'' (marked with an acute) - or short - ''cẽrtå'' (marked with a grave) and the rising accent - ''lìkugalså'' (marked with a circumflex or a tilde). However in some words with the rising accent in the standard there is a falling accent (''tvirdagalså'') while ''tvirdagalså certå'' can be retracted to a previous syllable. For example ''dąbù'' (oak) is ''dǻmbu'' in Western dialect and ''doambu'' in Northern. | The Western dialect has a [[w:Pitch accent (intonation)|pitch-accent]] while Northern has lost it gaining a fixed initial stress as in German. The Western dialect has the same accent types as in the standard: the falling accent - ''tvírdagalså'' - which can be long - ''dìlgå'' (marked with an acute) - or short - ''cẽrtå'' (marked with a grave) and the rising accent - ''lìkugalså'' (marked with a circumflex or a tilde). However in some words with the rising accent in the standard there is a falling accent (''tvirdagalså'') while ''tvirdagalså certå'' can be retracted to a previous syllable. For example ''dąbù'' (oak) is ''dǻmbu'' in Western dialect and ''doambu'' in Northern. | ||
==Grammar== | ==Grammar== | ||
===Nouns=== | |||
North-Western Pomorian nouns decline in a similar way to the standard patterns. The main difference is a dual number being fully present in every declension and not just as a relics as in the Pomorian proper. Nouns have seven cases: '''Nominative''', '''Genitive''', '''Dative''', '''Accusative''', '''Instrumental''', '''Locative''' and '''Vocative'''. | |||
====First declension==== | |||
'''-e (masculine), -a (feminine), -å (neuter)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| gróde = hail | |||
! colspan=3| galvà = head | |||
! colspan=3| mariå̀ = sea | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|gród'''e''' ||gród'''a''' ||gród'''ė''' | |||
|galv'''à''' ||gãlv'''ė''' ||gãlv'''o''' | |||
|màrj'''å''' ||màrj'''ė''' ||marj'''ó''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|gród'''o''' ||gród'''uo''' ||gród'''ų''' | |||
|galv'''ó''' ||galv'''óu''' ||galv'''ų́''' | |||
|màrj'''o''' ||marj'''uõ''' ||marj'''ų́''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|gród'''ou''' ||gród'''umu''' ||gród'''am''' | |||
|gãlv'''ei''' ||galv'''ómu''' ||gàlv'''om''' | |||
|màrj'''ou''' ||marj'''àmu''' ||màrj'''am''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|gród'''ą''' ||gród'''a''' ||gród'''u''' | |||
|gãlv'''ą''' ||gàlv'''ė''' ||gãlv'''e''' | |||
|màrj'''ą''' ||màrj'''ė''' ||màrj'''e''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|gród'''um''' ||gród'''umu''' ||gród'''ėmy''' | |||
|gãlv'''ają''' ||gãlv'''ómu''' ||galv'''omy͂''' | |||
|màrj'''åm''' ||mar'''àmu''' ||marj'''amy͂''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|gród'''ė''' ||gród'''uo''' ||gród'''ėch''' | |||
|gàlv'''ojė''' ||gãlv''ou''' ||gãlv'''os''' | |||
|marj'''ėjė͂''' ||màrj'''uõ''' ||màrj'''os''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|gród'''ei''' ||gród'''a''' ||gród'''ė''' | |||
|gãlv'''a''' ||gãlv'''ė''' ||gãlv'''o''' | |||
|màrj'''a''' ||màrj''ė''' ||màrj'''o''' | |||
|- | |||
|} | |||
====Second declension==== | |||
'''-i (masculine), -i (feminine)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| zvėrì = mammal | |||
! colspan=3| ugnì = fire | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|zvėr'''ì''' ||zvė́r'''i''' ||zvė́r'''ije''' | |||
|ugn'''ì''' ||ugn'''ì''' ||ugn'''ý''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|zvėr'''ý''' ||zvėr'''iuõ''' ||zvėr'''ijų́''' | |||
|ugn'''ý''' ||ugn'''iúo''' ||ugn'''ių́''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|zvė́r'''iui''' ||zvėr'''ìmu''' ||zvėr'''ìm''' | |||
|ugn'''éi''' ||ugn'''ìmu''' ||ugn'''ìm''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|zvė́r'''į''' ||zvė́r'''i''' ||zvė͂r'''į''' | |||
|ugn'''į́''' ||ugn'''ì''' ||ugn'''į́''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|zvė́r'''im''' ||zvėr'''ìmu''' ||zvėr'''imy͂''' | |||
|ugn'''ìją''' ||ugn'''ìmu''' ||ugn'''ìmy''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|zvėr'''ie͂''' ||zvėr'''iuõ''' ||zvė́r'''ich''' | |||
|ugn'''ýjė''' ||ugn'''iúo''' ||ugn'''ìch''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|zvė́r'''ie''' ||zvė́r'''i''' ||zvėr'''ie͂''' | |||
|ugn'''ý''' ||ugn'''ì''' ||ugn'''ý''' | |||
|- | |||
|} | |||
====Third declension==== | |||
'''-u (masculine, neuter)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| sūnù = son | |||
! colspan=3| ledù = ice | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|sūn'''ù''' ||sū́n'''ū''' ||sū͂n'''ave''' | |||
|led'''ù''' ||lèd'''ū''' ||le͂d'''ū''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|sūn'''uõ''' ||sūn'''óu''' ||sū́n'''avų''' | |||
|led'''uõ''' ||led'''óu''' ||led'''ų́''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|sū́n'''ave''' ||sūn'''ùmu''' ||sūn'''ùm''' | |||
|lèd'''ou''' ||led'''ùmu''' ||led'''ùm''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|sū͂n'''ų''' ||sū́n'''ū''' ||sū͂n'''ų''' | |||
|le͂d'''ų''' ||lèd'''ū''' ||le͂d'''ų''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|sū́n'''um''' ||sūn'''ùmu''' ||sūn'''umy͂''' | |||
|lèd'''um''' ||led'''ùmu''' ||led'''umy͂''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|sūn'''óu''' ||sūn'''óu''' ||sū́n'''uch''' | |||
|led'''ùju''' ||led'''óu''' ||lèd'''uch''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|sūn'''uõ''' ||sū́n'''ū''' ||sū͂n'''ave''' | |||
|led'''uõ''' ||lèd'''ū''' ||le͂d'''ū''' | |||
|- | |||
|} | |||
====Fourth declension==== | |||
'''-ū (feminine)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| brū͂ = eyebrow | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|br'''ū͂''' ||br'''ùvi''' ||br'''ùvy''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|br'''uvý''' ||br'''ùvuo''' ||br'''uvų́''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|br'''uvė́''' ||br'''uvìmu''' ||br'''ùvim''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|br'''ùvų''' ||br'''ùvi''' ||br'''ùvų''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|br'''ùve''' ||br'''uvìmu''' ||br'''uvimy͂''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|br'''uvė́''' ||br'''ùvuo''' ||br'''ùvich''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|br'''ùvy''' ||br'''ùvi''' ||br'''ùvy''' | |||
|- | |||
|} | |||
====Fifth declension==== | |||
'''*-n (feminine), *-n (neuter)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| elū́ = deer | |||
! colspan=3| ìmnę = name | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|el'''ū́''' ||el'''èni''' ||el'''èny''' | |||
|ìmn'''ę''' ||imn'''èni''' ||imn'''enè''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|el'''èny''' ||el'''ènuo''' ||el'''ènų''' | |||
|imn'''ený''' ||imn'''enuõ''' ||imn'''enų́''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|el'''èniė''' ||el'''ènimu''' ||el'''ènim''' | |||
|ìmn'''enė''' ||imn'''ènimu''' ||imn'''enìm''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|el'''ènį''' ||el'''èni''' ||el'''ènį''' | |||
|ìmn'''enį''' ||imn'''èni''' ||ìmn'''enį''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|el'''ène''' ||el'''ènimu''' ||el'''ènimy''' | |||
|ìmn'''enim''' ||imn'''ènimu''' ||imn'''enimy͂''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|el'''ènė''' ||el'''ènuo''' ||el'''ènich''' | |||
|imn'''enė́''' ||imn'''enuõ''' ||ìmn'''enich''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|el'''ène''' ||el'''èni''' ||el'''èny''' | |||
|ìmn'''ene''' ||ìmn'''eni''' ||ìmn'''enė''' | |||
|- | |||
|} | |||
====Sixth declension==== | |||
'''*-t, *-s *-r (neuter, feminine), bróti (-r, masculine)''' | |||
{|class=wikitable style=text-align:center | |||
|- | |||
! | |||
! colspan=3| telę́ = calf | |||
! colspan=3| kãkla = wheel | |||
! colspan=3|bróti = brother | |||
|- | |||
! | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
!singular | |||
!dual | |||
!plural | |||
|- | |||
|align="right"|'''Nominative''' | |||
|tel'''ę́''' ||tel'''ę́ti''' ||tel'''ę́te''' | |||
|kãkl'''a''' ||kãkl'''esi''' ||kakl'''esè''' | |||
|brót'''i''' ||brót'''eri''' ||brót'''erė''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Genitive''' | |||
|tel'''ę́ty''' ||tel'''ę́tuo''' ||tel'''ę́tų''' | |||
|kãkl'''esy''' ||kakl'''esuõ''' ||kakl'''esų́''' | |||
|brót'''ery''' ||brót'''eruo''' ||brót'''erų''' | |||
|- | |||
|align="right" |'''Dative''' | |||
|tel'''ę́tė''' ||tel'''ę́timu''' ||tel'''ę́tim''' | |||
|kãkl'''esė''' ||kakl'''esĩmu''' ||kakl'''esìm''' | |||
|brót'''erė''' ||brót'''erimu''' ||brót'''erim''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Accusative''' | |||
|tel'''ę́tį''' ||tel'''ę́ti''' ||tel'''ę́tį''' | |||
|kãkl'''esį''' ||kãkl'''esi''' ||kàkl'''esį''' | |||
|brót'''erį''' ||brót'''eri''' ||brót'''esį''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Instrumental''' | |||
|tel'''ę́tim''' ||tel'''ę́timu''' ||tel'''ę́timy''' | |||
|kãkl'''esim''' ||kakl'''esĩmu''' ||kakl'''esimy͂''' | |||
|brót'''erim''' ||brót'''erimu''' ||brót'''esimy''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Locative''' | |||
|tel'''ę́tė''' ||tel'''ę́tuo''' ||tel'''ę́tich''' | |||
|kakl'''erė́''' ||kakl'''esuõ''' ||kàkl'''esich''' | |||
|brót'''erė''' ||brót'''eruo''' ||brót'''erich''' | |||
|- | |||
|align="right"|'''Vocative''' | |||
|tel'''ę́tie''' ||tel'''ę́ti''' ||tel'''ę́tė''' | |||
|kakl'''ese͂''' ||kàkl'''esi''' ||kakl'''esė́''' | |||
|brót'''ere''' ||brót'''eri''' ||brót'''erė''' | |||
|- | |||
|} | |||
[[Category:Pamarėska]] | [[Category:Pamarėska]] |
edits