Jalpi/Swadesh

№	English	Proto-Turkic	Turkish	Turkmen	Tatar	Bashkir	Kazakh	Kyrgyz	Uzbek	Uyghur	Tuvan	Yakut
1	I	*ben	ben	men	min	min	men	men	men	men	men	min
2	you	*sen	sen , siz	sen	sin	hin	sen , sız *	sen	sen	sen , siz * , sili *	sen	en
3	he , she , it	*ol	o	ol	ul	ul	ol	al	u	u	ol	kini
4	we	*biŕ	biz	biz	bez	beź	bız	biz	biz	biz	bis	bihigi
5	you	*siŕ	siz	siz	sez	heź	sender , sızder *	siler	siz , sizlar , senlar	siler , sizler * , her qaysiliri *	siler	ehigi
6	they		onlar	olar	alar	ular	olar	alar	ular	ular	olar	kiniler
7	this	*bu(-n)	bu	bu	bu	bıl	būl	bul	bu	bu	bo	bu
8	that	*ol	şu , o	şu , şol	tege , şul	tege , şul , anaw	ol , sol	al	shu , o'sha	u	ol	ol , sol *
9	here		burada	şu taýda , onda , bäri	monda , biredä , bu cirdä	bında	mūnda , mynda	bul jer	bu yerda , bu yoqda , bu yonda	bu yerde	mında , bo çerde	manna
10	there		şurada , orada	ol ýerde , o taýda	tegendä , anda , şul cirdä	tegendə , şunda , anawında	onda , anda	al jer	u yerda , u yoqda , u yonda	u yerde	ında	onno
11	who	*kem	kim	kim	kem	kem	kım	kim	kim	kim	kım	kim
12	what	*nē-	ne	näme	närsä , ni	nimə , ni , nəmə , nə	ne	emne	nima , na	nëme	çüü *	tuoq
13	where	*kanta , *kanï	nerede	nirede	qayda	qayźa	qaida	kayda	qayerda , qayda	qeyerde	kayda	qanna
14	when	*kačan	ne zaman	haçan	qayçan	qasan	qaşan	kacan	qachon	qachan , qanchide , nechchide	kajan	qahan
15	how	*nēče	nasıl	nähili , niçik , häýsy	niçek	nisek , qalay	qalai , neşık	kanday	qalay , qanday , nechik	qandaq	kandıg	qaydaq
16	not	*ermeŕ	değil	däl	tügel	tügel , iməs	emes	emes	emas , yo'q	yoq , emes	eves , çok	suoq
17	all	*bütün , *kamug	bütün , tüm	bary , hemme , ähli , her	böten , barı , hämmä	bötə , barı , barsa	barlyq , bärı , bükıl	baarı	barcha , hamma * , butun , bari , borliq	hemme * , barche , pütün , barliq	bügü , xamık , şuptu , dögere	barı , bütün
18	many	*ȫküĺ	çok	köp	küp	küp , suq	köp	köp	koʻp	köp	xöy , kövey *	elbeq , ügüs
19	some		biraz , birkaç , bazı	birnäçe , berentak	berniçä	ber nisə , ber qansa	bırneşe	bir nece	bir necha , bir qancha , ba'zi * , ayrim	bir qanche * , azraq * , bezi *	kaş * , bir kaş , şala , kaşkıyna	qas da , qannık ere , ağıyaq *
20	few	*āŕ	az	az	az	əź , aź , kəm	az	az	oz , kam * , picha	az	eveeş , biçii , as *	ağıyaq
21	other		başka , diğer , öbür , öteki	başga	başka	başqa , bütən , üźgə	basqa	başka	boshqa , o'zga	bashqa , özge , artuq	öske , ıındı , başka *	atın
22	one	*bīr	bir	bir	ber	ber	bır	bir	bir	bir	bir	biir
23	two	*ẹk(k)i	iki	ikki	ike	ike	ekı	eki	ikki	ikki	iyi	ikki
24	three	*üč	üç	üç	öç	ös	üş	üc	uch	üch	üş	üs
25	four	*tȫrt	dört	dört	dürt	dürt	tört	tört	toʻrt	töt	dört	tüört
26	five	*bẹ̄ĺ(k)	beş	bäş , kelle	biş	biş	bes	beş	besh	besh	beş	bies
27	big	*bedük	büyük	uly * , çişik	zur	źur , dəw , ölkən	ülken , ūly	coŋ	katta , buyuk , ulkan	chong * , yoghan , büyük , zor *	ulug	ulaqan
28	long	*uŕak	uzun	uzyn	ozın	oźon	ūzyn	uzun	uzun	uzun	uzun	uhun
29	wide	*gēŋ	geniş	giňiş , giň	kiñ	kiñ	keñ	kenen	keng	keng	delgem , kalbak , algıg *	kieñ , ketit
30	thick	*kalïŋ	kalın	galyň	yuan	qalın , yıwan	qalyñ	kalıŋ	qalin , yo'g'on	qëlin	kılın	qalıñ
31	heavy	*iagïr	ağır	agyr	awır	awır , ağır	auyr	oor	ogʻir	ëghir	aar	ıar , ıaraqan
32	small	*kičüg	küçük	kiçi , kiçijik	keçkenä , keçe	bələkəy , bələkəs , kese	kışı , kışkene , kışkentai	kicinekey	kichkina , kichik	kichik	biçe , biçii	kıra , kuccuguy , kıccıgıy
33	short	*kïsga	kısa	gysga	qıska	qıśqa	qysqa	kıska	qisqa	qisqa	çoldak , kıska	kılgas
34	narrow	*tïgïŕ	dar	dar	tar	tar	tar	tar	tor	tar	tar , kızıı	kıarağas , sinnyiges
35	thin	*yiŋčge	ince	inçe	neçkä , näzek	yoqa , nəźek	ensız , jıñışke , qysañ , tar	icke	ingichka , yupqa , nozik *	inchike , yupqa	çiñge , çuga	sinnyiges , caraas *
36	woman	*xātun , *kï̄ŕ	kadın	heleý , aýal *	xatın	qatın , xatın	äiel * , qatyn	ayal *	ayol * , xotin , qiz	ayal *	xereejen , kaday , xereejen kiji	jaqtar
37	man	*ēr	adam	erkek , adam *	ir	ir , irkək	er , erkek , jıgıt	erkek	erkak	er , erkek	er (kiji)	er kihi
38	human	*kiši	insan , kişi	ynsan , adam * , kişi	keşe	keşe , əźəm	kısı , adam *	kişi	kishi , odam * , inson *	insan , kishi	kiji	kihi
39	child	*bāla , *urug	çocuk	çaga	bala	bala	bala	bala	bola , chaqa	bala	urug	oğo
40	wife	*xātun	karı	aýal	xatın	qatın , xatın	äiel , qatyn , jar , zaiyp	ayal *	xotin , ayol * , rafiqa *	xotun * , ayal * , yoldash *	kaday , amdıı kiji	oyoq , kergen
41	husband		koca	är , adam	ir	ir , irkək	er , erkek , küieu	küyöö	er , kuyov	yoldash * , er *	er , aşak	er
42	mother	*apa	anne , ana	eje	ana	əsə , inə , ana	ana	apa	ona , aya , oyi	ana	ie , ava	iye
43	father	*ata	baba , ata	kaka	ata	ata	äke , ata	ata	ota , ada	dada , ata	ada , aça	ağa
44	animal	*Ăŋ	hayvan	haýwan	xaywan , cänlek	yənlek , xaywan , yanwar	aiuan , xaiuan , januar	janıbar *	hayvon * , jonivor *	haywan * , janliq *	añ-meñ , añ *	kııl , qaramay
45	fish	*bālïk	balık	balyk	balıq	balıq	balyq	balık	baliq	bëliq	balık	balık
46	bird	*kuĺ	kuş	guş	qoş	qoş	qūs	kuş	qush	qush	kuş	kötör , cııcaaq *
47	dog	*köpek	köpek , it	it , köpek * , güýük	et	et	it	it	it , kuchuk , ko'ppak	it	ıt	ıt
48	louse	*bït	bit	bit	bet	bet	bit	bit	bit	pit	bıt	bıt
49	snake	*yï̄lan	yılan	ýylan	yelan	yılan	jylan	jılan	ilon	yilan	çılan	moğoy , erien üön
50	worm	*kūrt	solucan , kurt	gurt , gurçuk	suwalçan , qort	qort , seləwsen	qūrt	kurt	qurt	qurut	kurt , şıylaşkın	üön
51	tree	*ïgač	ağaç	bag , agaç	ağaç	ağas , tirək	ağaş	bak *	daraxt * , yogʻoch *	derex * , yaghach *	ıyaş	mas *
52	forest	*orman	orman	tokaý	urman	urman	orman , toğai	tokoy	oʻrmon , toʻqay	orman , janggal	arga , arıg , ezim	tıa , oyuur
53	stick	*čï̄pč	çubuk , değnek , çıta	çöp , taýak *	tayak	tayaq , sıbıq	taäq , asataäq	tayak	yogʻoch , tayoq	choqmaq , tayaq * , soyla * , chiwiq *	buduk , dayangıış , sıp	mas , baalkı * , tayaq
54	fruit	*yẹ̄miĺč	meyve , meyva	miwe	cimeş	məywə	jemıs	jemiş	meva *	mewe * , yel-yëmish	çimis	frukt *
55	seed	*urluk , *urug	tohum	tohum	börtek , orlıq	orloq	ūryq , tūqym	uruk	urugʻ , tuxum *	uruq , tuxum *	ürezin	tuoraaq , burduk
56	leaf	*yapurgak , *bür	yaprak	ýaprak	yafraq	yapraq	japyraq	jalbırak	yaproq , barg *	yopurmaq , yapraq	bürü	sebirdeq
57	root	*kök	kök	kök , düýp *	tamır	tamır	tamyr	tamır	ildiz , tomir	yiltiz , tüp	dazıl	silis , tördö *
58	bark	*kāpuk	kabuk	gabyk	qabıq	qayır , qabıq	qabyq	kabık	qobiq , qobuq	qowzaq	çövüree	qatırık
59	flower	*čeček	çiçek	gül	çäçäk , göl	səskə , səsək	gül * , şeşek	gül *	gul * , chechak	gül * , chëchek *	çeçek	sibekki , cecik *
60	grass	*ot	ot , çimen , çim	ot	ülän	ülən , ut	ot , şöp	cöp	oʻt , oʻlan	ot , ot-chöp , chöp	òt	ot
61	rope	*yip , *yïp	ip , halat	tanap , ýüp , urgan *	baw , arkan	bəy , bağ , baw	jıp , arqan , bau	arkan	arqon , ip , bog'	arqan , arghamcha	xendir , çep , arkan , bag	bıa
62	skin	*tẹri	deri , ten	deri * , ham *	tire	tire	terı	teri	teri	tëre	keş , algı *	tirii
63	meat	*et	et	et	it	it	et	et	goʻsht * , et	gösh * , et *	èt	et
64	blood	*kiān	kan	gan	qan	qan	qan	kan	qon	qan	xan	qaan
65	bone	*kemük , *siŋök	kemik	süňk	söyak	höyək	süiek	söök	suyak	sö'ngek	söök	uñuoq
66	fat	*semiŕ , *yāg	yağ	yağ	may	may , yağ	mai	may	yogʻ , moy	yagh , may	üs , çag	sıa
67	egg	*yumurtka	yumurta	ýumurtga	yomırka	yomortqa , kükəy	jūmyrtqa	jumurtka	tuxum * , yumurtqa	tuxum	çuurga	sımııt
68	horn	*burgu	boynuz	şah *	mögez	mögöź	müiız	müyüz	shox * , muguz	münggüz	mıyıs	muos
69	tail	*kudruk	kuyruk	guýruk	qoyrıq	qoyroq	qūiryq	kuyruk	dum * , quyruq	quyruq	kuduruk	kuturuk
70	feather	*tǖk	tüy	ýelek	qawrıy	qawırhın , qawrıy	jün , qauyrsyn	jün	jun , tuk , pat	pey	çüg	tüü , kuorsun
71	hair	*s(i)ač , *kïl	saç , kıl	saç , tüý , gyl	çäç , qıl	səs	şaş , tük , qyl	cac	soch , qil , yol *	chach * , tük , qil *	çaş , dük , xıl	battaq , as , tüü , kıl *
72	head	*baĺč	baş , kafa	baş	baş	baş	bas	baş	bosh	bash	baş	töbö , bas
73	ear	*kulkak	kulak	gulak	qolaq	qolaq	qūlaq	kulak	quloq	qulaq	kulak	kulgaaq
74	eye	*köŕ	göz	көз	küz	küź	köz	köz	koʻz	köz	karak	qaraq
75	nose	*burun	burun	burun	borın	tanaw , moron	mūryn	murun	burun	burun	dumçuk	murun , munnu
76	mouth	*āgïŕ	ağız	agyz	awız	awıź , ağıź	auyz	ooz	ogʻiz	aghiz	aas	ayaq
77	tooth	*tīĺ	diş	diş	teş	teş	tıs	tiş	tish	chish	diş	tiis
78	tongue	*til	dil	dil	tel	tel	tıl	til	til	til	dıl	tıl
79	fingernail	*dïrŋak	tırnak	dyrnak	tırnaq	tırnaq	tyrnaq	tırmak	tirnoq	tirnaq , tiymaq	dırgak	tıñıraq
80	foot	*adak	ayak	aýak	taban	taban	aäq , taban	but	oyoq	ayaq	davan , tavangay , but	ataq
81	leg	*būt	bacak	aýak	ayak	ayaq	aäq , būt	but	oyoq , put	put	but , döñmek *	buut *
82	knee	*topïk	diz	dyz	tez	tubıq	tıze	tize	tizza	tiz	diskek	tobuk
83	hand	*elig	el	el	qul	qul	qol	kol	qoʻl	qol	xol	ilii
84	wing	*kāynat	kanat	ganat	qanat	qanat	qanat	kanat	qanot	qanat	çalgın	kınat
85	belly	*kạrïn	karın , göbek	garyn	eç , qorsaq	es , qorhaq , qarın	qaryn , ış , qūrsaq	kursak	qorin	qorsaq , qarin *	ijin , xırın	is
86	guts	*bagïrsuk	bağırsak , barsak	içege	eçäk	esək	ışek	icegi	ichak	üchey *	şöyündü	ohoğos
87	neck	*bōyn	boyun	boýun	muyen	muyın	moiyn	moyun	boʻyin	boyun	moyun	moonnyu , mooy
88	back	*kerü , *arka	arka , sırt	arka , yagyrny	arka	arqa	arqa	arka	orqa	arqa	oorga	kelin , arğa
89	breast	*köküŕ	göğüs	emjek	kükräk	imsək	keude , kökırek , tös , emşek	emcek	emchak	emchek * , kökrek * , tösh * , köksi *	emig	emiiy
90	heart	*yürek	yürek , kalp	ýürek	yöräk	yörək	jürek	jürök	yurak	yürek	çürek	süreq
91	liver	*biagïr	karaciğer , ciğer	bagyr	bawır	bawır , bəğer	bauyr	boor	jigar *	jiger * , bëghir	baar	bıar
92	to drink	*ič-	içmek	içmek	eçärgä	esergə	ışu	icüü	ichmoq	ichmek	ijer	is
93	to eat	*yē-	yemek	iýmek	aşarga	aşarğa	jeu	je	yemoq	yimek , yëmek	çiir	ahaa , sie
94	to bite	*ïsïr-	ısırmak	dişlemek	teşlärgä	teşlərgə	tısteu	tiştöö	tishlamoq	chishlimek	ızırar , tutkulaar	ıtır
95	to suck	*em- , *simü-	emmek	emmek	imärgä	imergə , hurırğa	emu , soru	emüü *	emmoq , soʻrmoq	emmek * , shorimaq *	sorar , emer *	em
96	to spit	*tüpkür-	tükürmek	tüýkürmek	tökerergä	tökörörgə	tükıru	tükürüü	tuplamoq	tükürmek	dükpürer	sillee
97	to vomit	*kus-	kusmak	gusmak	qosarga	qośorğa	qūsu	kusuu	qusmoq	qusmaq	kuzar	qotuolat
98	to blow	*ür-	üflemek	üflemek , öwüsmek	örergä , isärgä	örörgə , iśergə	üru , ürleu	üylöö *	esmoq	püwdimek	ürer * , xadıır *	ür
99	to breathe	*tï̄n	soluk almak , solumak , nefes almak	dem almak	sularga	tın alırğa , dəm alırğa	dem alu	dem aluu *	nafas olmoq * , dam chiqalmoq *	nepes almaq , dem almaq	tınar	tıın
100	to laugh	*kül-	gülmek	gülmek	kölergä	kölörgə	külu	külüü	kulmoq	külmek	kattırar	kül
101	to see	*kör-	görmek	görmek	kürergä	kürergə	köru	körüü	koʻrmoq	körmek	köör	kör
102	to hear	*ẹĺit-	işitmek , duymak	eşitmek	işetergä	işetergə	estu	uguu	eshitmoq	anglimaq	dıñnaar	ihit
103	to know	*bil-	bilmek	bilmek	belergä	belergə	bılu	bilüü	bilmoq	bilmek	bilir	bil
104	to think	*tüĺ-ün-	düşünmek	pikir etmek , saýmak , üýtmek	uylarga	uylarğa	oilau	oyloo	oʻylamoq	oylimaq , pikir qilmaq	bodaar , bodanır , sagışsıraar *	sanaa
105	to smell		koklamak , kokmak	ysgamak *	isnärgä	yeśkərgə	iıskeu *	jıttoo	isqamoq *	purimaq *	çıttaar *	sıttaa *
106	to fear	*kork-	korkmak	gorkmak , eýmenmek	qurkırga	qurqırğa	qorqu	korkuu	qoʻrqmoq	qorqmaq	korgar	kuttan
107	to sleep	*ūdï-	uyumak	uklamak	yoqlarga	yoqlarğa	ūiyqtau	uktoo	uxlamoq	uxlimaq	uduur	utuy
108	to live	*dīri-	yaşamak , oturmak	ýaşamak	yaşärgä	yəşərgə	jasau	jaşoo	yashamoq	yashimaq	çurttaar	olor , sırıt
109	to die	*öl-	ölmek	ölmek	ülärgä	ülergə	ölu	ölüü	oʻlmoq	ölmek	ölür	öl
110	to kill	*öltür-	öldürmek	öldürmek	üterergä	ülterergə	öltıru	öltürüü	oʻldirmoq	öltürmek	ölürer	ölör
111	to fight	*saba-	dövüşmek , kavga etmek	uruşmak * , söweşmek , göreşmek *	köräşergä	huğışırğa , oroşorğa	soğysu , ūrysu	soguşuu	urushmoq * , qurashmoq *	soqushmaq , urushmaq	demisejir , çaalajar , dayıldajır	oqsus , tuhun , kırgıs , seriiles
112	to hunt	*ābla-	avlamak	awlamak	awlarga	awlarğa	aulau	uuloo	ovlamoq	owlimaq	añnaar , añnıır	bultaa
113	to hit	*ur-	vurmak	patlamak , urmak *	suğarga , bärergä	huğırğa , ororğa	ūru , soğu	uruu	urmoq	urmaq	kagar , sogar , şançar	oğus , sırbat
114	to cut	*kes-	kesmek	kesmek	kisärgä	qırqırğa , kiśergə	kesu	kesüü	kesmoq	kesmek , qiymaq *	kezer	kıs , bıs
115	to split	*yār-	yarmak , ayırmak	ýarylmak	bülärgä	yarırğa	jaru	bölüü	yormoq	yarmaq	çarar , oondaktaar	qayıt
116	to stab	*čok-	bıçaklamak	pyçaklamak , naýzalamak	çänçergä	sənsergə , qaźarğa	sūğu , qadau , şanşu	sayuu	sanchmoq , tiqmoq	tiqmaq * , sanjimaq , pichaqlimaq	bijekteer , şançar , şişteer	batarı saay
117	to scratch	*kạĺčï-	kaşımak	dyrnaçaklamak	tırnarga	tırnarğa	tyrnau	tırmoo	tirnamoq	tirnaqlimaq	dırbaktaar	tarbaa , tıñıraqtaa
118	to dig	*kaŕ-	kazmak	gazmak	qazırga	qaźırğa	qazu	kazuu	qazimoq	kolimaq , qazmaq	kazar	qas
119	to swim	*yüŕ-	yüzmek	ýüzmek	yözärgä	yöźörgə	jüzu	süzüü	suzmoq	su üzmek	eştir	uhun , qarbaa
120	to fly	*uč-	uçmak	uçmak	oçarga	osorğa	ūşu	ucuu	uchmoq	uchmaq	ujar	köt
121	to walk	*yüri-	yürümek	ýöremek , barmak	barırga , yörergä	atlarğa	baru , jüru	basuu	yurmoq , bormoq , kezmoq	mangmaq , yürmek	baar , çoruur *	bar , qaamp
122	to come	*kẹl-	gelmek	gelmek	kilergä	kilergə	kelu	kelüü	kelmoq	kelmek	kelir	kel
123	to lie	*yat-	yatmak , uzanmak	ýatmak , uzanmak	yatarga	yatırğa	jatu	jatuu	yotmoq	yatmaq	çıdar	sıt
124	to sit	*oltur-	oturmak	oturmak	utırırga	ultırırğa	otyru	oturuu	oʻtirmoq	olturmaq	olurar	olor
125	to stand	*dur-	durmak , dikilmek	durmak	torırga	tororğa	tūru	turuu	turmoq	turmaq	turar	tur
126	to turn	*ebir-	dönmek , evirmek	dönmek	borırga	borolorğa , bororğa , əylənergə	būru , būrylu	buruluu	burmoq	burimaq , örümek * , aylandurmaq , pëqiratmaq	eer , ergildirer	ergit , eriy
127	to fall	*düĺ-	düşmek	ýykylmak	töşärgä , yegılırga	töşörgə	jauu , jyğylu , qūlau	tüşüü	tushmoq , yiqilmoq	chüshmek , yiqilmaq , ghulimaq	düjer	tüs
128	to give	*bēr-	vermek	bermek	birergä	birergə	beru	berüü	bermoq	bermek	beer	bier
129	to hold	*tut-	tutmak	tutmak	totarga	totorğa	tūtu , ūstau	karmoo	tutmoq	tutmaq	tudar	tut
130	to squeeze	*sïk- , *kïs-	sıkmak	sykmak	qısarga	qıśırğa	qysu	sıguu	siqmoq , qismoq	qismaq , siqmaq	kızar	ık
131	to rub	*sür(-t)-	sürmek , sürtmek , uğmak	oýkamak , sürtenmek	ışkırga , uwarga	ışqırğa , hörtörgə	ysqylau	sürtüü	ishqalamoq , surtmoq *	sürkimek	dürbüür , ögeer	aal , sot *
132	to wash	*yu(b)-	yıkamak , yumak	ýuwmak	yuarga	yıwırğa	juu	juu	yuvmoq	yuymaq	çuur	suuy
133	to wipe	*sīl-	silmek	süpürmek	sörtergä	hörtörgə	sürtu	aarcuu	artmoq	sürtmek	çodar , aştaar *	sot
134	to pull	*tart-	çekmek	dartmak , çekmek	tartırga	tartırğa	tartu	tartuu	choʻzmoq , tortmoq	tartmaq	tırtar	tart
135	to push	*it-	itmek	itmek	etärgä	etergə , etərergə , törtörgə	iteru , türtu	türtüü	itarmoq , turtmoq	ittermek	ider	üt , as
136	to throw	*ạt-	atmak	atmak	taşlarga	taşlarğa , bərergə	tastau	ırgıtuu	otmoq * , tashlamoq *	tashlimaq , atmaq	oktaar , dajaar	bıraq , kebis , tamnaa *
137	to tie	*b(i)ā-	bağlamak	baglamak	bäylärgä	bəylərgə , bağlarğa	bailau	bayloo	bogʻlamoq	baghlimaq	baglaar	baay
138	to sew	*tik-	dikmek	tikmek	tegärgä	tegergə	tıgu	tigüü	tikmoq	tikmek	daaraar	tik
139	to count	*sā(y)-	saymak	sanamak	sanarga	hanarğa , iśəplərgə , xisaplarğa	sanau , esepteu	sanoo	sanamoq	sanimaq	sanaar	aaq , aqsaanna aaq
140	to say	*āy-	demek , söylemek	diýmek	äytergä	əytergə , tiyergə , gəplərgə	aitu , deu	aytuu	aytmoq , demoq *	dëmek , ëytmaq	çugaalar , sögleer , deer	et , die
141	to sing	*tōj- , *öt- , *jaj-	şarkı söylemek	saýramak	cırlarga	yırlarğa	jyrlau , än aitu	ırdoo	ashula aytmoq , kuylamoq	naxsha ëytmaq , sayrimaq	ırlaar	ıllaa
142	to play	*oy-	oynamak	oýnamak	uynarga	uynarğa	oinau	oynoo	oʻynamoq	oynimaq	oynaar	oonnyoo
143	to float	*yüŕ-	yüzmek	ýüzmek	yözärgä	yöźörgə	jüzu	kalkuu	suzmoq	leylimek * , üzmek , lepildimek *	saldaar	uhun * , ust
144	to flow	*ak-	akmak	akmak	ağarga	ağırğa	ağu	aguu	oqmoq	aqmaq	agar * , töktür *	süür
145	to freeze	*toŋ-	donmak , dondurmak	şatlamak , doňdurmak	öşergä , tuñırga	tuñırğa , öşörgə	üsu , toñu	toŋuu	muzlamoq , toʻngmoq	tonglimaq	doñar	toñ
146	to swell	*sīĺč-	şişmek	çişmek	şeşärgä	şeşergə	ısip-kebu , ısınu , ısu	şişüü	shishmoq	köpmek * , qaparmaq * , ishshimaq	ıjar , dörteer , xapıyar *	ihen tağıs , is , köbeö
147	sun	*küneĺ	güneş	gün	qoyaş	qoyaş	kün	kün	quyosh , kun	kün , quyash *	xün	kün
148	moon	*āń(k)	ay	aý	ay	ay	ai	ay	oy	ay	ay	ıy
149	star	*yulduŕ	yıldız	ýyldyz	yoldız	yondoź	jūldyz	jıldız	yulduz	yultuz	sıldıs	sulus
150	water	*sub	su	suw	su	hıw	su	suu	suv	su	sug	uu
151	rain	*yagmur	yağmur	ýagyş	yañgır	yamğır	jañbyr , jauyn	jaan	yomgʻir	yamghur	çàs	samıır , ardaq
152	river	*yïrmak , *ögüŕ	ırmak , nehir	derýa	yelga	yılğa , darya , nəher	özen	darıya *	daryo *	derya *	xem	örüs
153	lake	*kȫl	göl	köl	kül	kül	köl	köl	koʻl	köl	xöl	küöl
154	sea	*teŋiŕ	deniz	deňiz	diñgez	diñgeź	teñız	deŋiz	dengiz	dë'ngiz	dalay *	bayğal
155	salt	*dūŕ	tuz	duz	toz	toź	tūz	tuz	tuz	tuz	dus	tuus
156	stone	*tiāĺ	taş	daş	taş	taş	tas	taş	tosh	tash	daş	taas
157	sand	*kum	kum	gum , çäge	qom	qom	qūm	kum	qum	qum	kum , elezin *	kumaq
158	dust	*tōz , *tōzan	toz	çaň , toz , tozan	tuzan	sañ , tuźan	tozañ , şañ	caŋ	chang	chang , tozang	doozun	bııl *
159	earth	*yẹr	yer , yeryüzü , dünya	toprak	cir , tufraq	tupraq , yer	topyraq , jer	jer	tuproq	topa , tupraq , yër	dovurak , xörzün	sir , buor
160	cloud	*bulït	bulut	bulut	bolıt	bolot	būlt	bulut	bulut	bulut	bulut	bılıt
161	fog	*bus , *būg	sis	duman	toman	toman	tūman	tuman	tuman	tuman	tuman	tuman
162	sky	*teŋri	gök , gökyüzü	gök , asman	kük	kük , asman	kök , aspan * , äue *	asman *	koʻk , osmon *	asman * , kök *	deer	qallaan
163	wind	*yẹl	yel , rüzgâr	ýel	cil	yel	jel , samal *	jel	yel	shamal * , shelkin shamal *	xat * , salgın	tıal
164	snow	*kār	kar	gar	qar	qar	qar	kar	qor	qar	xar	qaar
165	ice	*būŕ	buz	buz	boz	boź	mūz	muz	muz	muz	doş	muus
166	smoke	*tuman	duman	tüsse	töten	tötön	tütın , ys	tütün	tutun	tütün , is	ış	buruo
167	fire	*ōt	od , ateş	ot	ut	ut	ot , ört	ot	olov , oʻt	ot , atesh *	ot	uot
168	ash	*kül	kül	kül	köl	köl	kül	kül	kul	kül	xül	kül
169	to burn	*tam-	yakmak , yanmak	ötmek , otlamak , ýanmak	yanarga	yanırğa	janu	küyüü	yonmoq	köymek , yanmaq	kıvar , örttenir	umay * , umat * , uotta *
170	road	*yōl	yol	ýol	yul	yul	jol	jol	yoʻl	yol	oruk	suol
171	mountain	*tāg , *k(i)aya	dağ	dag	taw	taw	tau	too	togʻ	tagh	dag	qaya
172	red	*kïŕïl	kızıl , kırmızı	gyzyl	qızıl	qıźıl	qyzyl	kızıl	qizil	qizil	kızıl	kıhıl
173	green	*yāĺïl	yeşil	ýaşyl	yaşel	yəşel	jasyl	jaşıl	yashil	yëshil	nogaan *	küöq
174	yellow	*siarïg	sarı	sary	sarı	harı	sary	sarı	sariq	sëriq	sarıg	arağas , saharqay
175	white	*ürüŋ , *āk	ak , beyaz	ak	aq	aq	aq	ak	oq	aq	ak	ürüñ , mağan
176	black	*kara , *qara	kara , siyah	gara	qara	qara	qara	kara	qora , siyoh *	qara , siyah reng *	kara	qara
177	night	*kēče	gece	gije	tön	tön , kisə	tün	tün	tun , kecha *	tün , këche * , këch *	dün	tüün
178	day	*kün	gün , gündüz	gün	kön	kön	kün	kün	kun	kün	xün	kün
179	year	*yāĺ , *yïl	yıl , sene	ýyl	yel	yıl	jyl	jıl	yil	yil	çıl	sıl , jıl
180	warm	*yïlïg	sıcak , ılık	ýyly	cılı	yılı	jyly	jıluu	iliq	illiq , ilman	çılıg	sılaas
181	cold	*sogïk	soğuk , serin	sowuk	salkın , suwıq	hıwıq	suyq , salqyn	suuk	sovuq	sogh , soghuq	sook	mülüün , tımnıı
182	full	*tōl-	dolu	doly , dok *	tulı	tulı	toly , tolyq	toluk	toʻq , toʻla	toluq	dolu	toloru
183	new	*yaŋï	yeni	täze *	yaña	yañı	jaña	jaŋı	yangi	yë'ngi	çaa	saña
184	old	*es-(kü)	eski , yaşlı	köne * , garry *	iske , qart	iśke , qart *	eskı , qart , kärı *	eski	eski , qari	kona * , eski *	ergi , kırgan *	erge , kırjağas *
185	good	*edgü	iyi	ýagşy , gowy	yaxşı	həybət , yaqşı	jaqsy , igı	jakşı	yaxshi	yaxshi , yaramliq , izgü *	eki	ücügey , ütüö
186	bad	*yaman	kötü	(er)bet , pis , ýaman *	naçar	nasar , yaman	naşar , jaman	jaman	yomon	yaman , yaramsiz , nachar , osal	bak , bagay	kuhağan , jaabı
187	rotten	*čẹr	çürük	çüýrük	çerek	serek	şırık	cirik	chirik	chirik , chirigen	irik , çıdıg	sıtıybıt
188	dirty	*kir	pis , kirli	kirli , hapa	pıçraq , kerle	bısraq	batpaqty , kır , las , sazdy	kir	kir	kir , meynet * , paskina	xirlig , boktug	kirdeeq , badaraan
189	straight	*tüŕ	düz , düzgün , doğru	göni , dogry	turı	tura , tuğrı	tüzu , tura	tüz	toʻgʻri , tik *	udul , tüz	dort , xönü	könö
190	round	*yum , *tom , *deg , *dög , *dog	yuvarlak , toparlak	togalak , öwre	tügäräk , yomrı	yomoro , tüñərək	domalaq , döñgelek , jūmyr	togolok *	dumaloq , yumaloq *	domlaq , yumilaq	tögerik , tırıkı	tögürük
191	sharp	*yiti	keskin	ýiti , ötgür	ütken	ütker	ötkır	kurc	oʻtkir	keskin , ötkür , ittik	çidig , ötkür	sıtıı
192	dull		kör	kütek	ütmäs	ütməś	ötpec , dökır	mokok	oʻtmas	ötmes , qashang	dögey , şaptı , mugur	sıppaq
193	smooth	*tekiŕ	pürüzsüz , düzgün	tekiz	şoma , tiges	tigeź , şıma	tegıs	jılmakay	tekis , silliq	tekshi * , siliq	deski , tas	deqsi
194	wet	*ȫl	ıslak , nemli	çygly , öl *	yuyeş	dımlı	ylğal , dymqyl *	suu	hoʻl , nam	höl , nem	öl , şık , möön , şal	inceğey , uulaaq , siikteeq
195	dry	*kūrïk	kuru	qury	qorı	qoro	qūrğaq	kurgak	quruq , qurgʻoq	quruq , qurghaq	kurgag	kuraanaq
196	correct	*kẹr-tü	doğru , gerçek	dogry	döres , turı	döröś , tuğrı	dūrys , tura	tuura	toʻgʻri	toghra , durus	şın , ılaptıg	söp , söptööq , taba
197	near	*yạguk	yakın	ýakyn	yakın	yaqın , ergə	jaqyn , juyq	jakın	yaqin	yëqin	çook	cugas
198	far	*uŕak	uzak	uzak , alyş	yeraq	alıś , yıraq	alys , jyraq	alıs	uzoq , olis *	yiraq , uzaq	ırak	ıraaq
199	right	*oŋ	sağ	sag	uñ	uñ	oñ	oŋ	oʻng	ong	oñ	uña
200	left	*sōl	sol	çep	sul	hul	sol	sol	chap *	sol	solagay	qañas
201	at		-da , -de , -a , -e		-da , -dä , östendä	-да / -дә / -та / -тә / -ҙа / -ҙә , -ла / -лә , öśtöndə	-да / -де , astynda	-da	-da	-دا / -دە / -تا / -تە	-да / -де , -та / -те	-га / -ҕа
202	in	*-de	-da , -de , içinde , içerisinde		-da , -dä , eçendä	-да / -дә / -та / -тә / -ҙа / -ҙә , -ла / -лә , esendə	-да / -де , ışınde	-da	-da	ichide , ichre * , -دا / -دە / -تا / -تە	-да / -де , -та / -те , iştinde	ihiger
203	with	*bile	ile , -le	bilen	belən	menən , belən , ilə	-men , -menen	menen	bilan	bilen	-bile , -bile kadı/katay	kıtta , kıtarı
204	and		ve , ile	we	da , dä , häm	həm , və , menən , да / дә / та / тә / ҙа / ҙә , ла / лә	jäne , men	jana	va *	we * , hem , yene	bile , bolgaş , baza	uonna
205	if	*-sa	-sa , -se , ise , eğer	eger	-sa , -sä , ägär	-һа / -һә , əgər , əgər źə , gər	-са / -се , eger	-sa	agar *	-سا / -سە , eger *	-за / -са , -зе/-се , bolza , bir eves *	buollağına , öskö
206	because	*üčün , *učun	çünkü	çünki	çönki	sönki	öitkenı	antkeni	chunki *	-ghachqa , -gechke , -qachqa , -kech , chünki *	çüge deerge , ooñujun	ihin *
207	name	*āt	ad , isim	at	isem , at	isem , at	at , esım	at	ism * , nom * , ot	at , isim * , nam *	at	aat