Af Mexee/Verbs: Difference between revisions

Line 148: Line 148:
|+ Class I Conjugation 3C
|+ Class I Conjugation 3C
|-
|-
! colspan="5" | Infinitive || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''-aáyn''</span></center> || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''bish<b>aáyn</b>''</span></center>
! colspan="5" | Infinitive || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''-aaýn''</span></center> || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''bish<b>aaýn</b>''</span></center>
|-
|-
! colspan="5" | Verbal Noun (''f.'') || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''-aás'' </span></center> || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''bish<b>aás</b>''</span></center>
! colspan="5" | Verbal Noun (''f.'') || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''-aás'' </span></center> || colspan="4" style="background: none" | <center><span style="font-weight:normal">''bish<b>aás</b>''</span></center>
Line 156: Line 156:
| <center>1S</center> || <center>''-aasha''</center> || <center>''bish<b>aasha</b>''</center>|| <center>''-aashí''</center> || <center>''bish<b>aashí</b>''</center>|| <center>''-aashi''</center> || <center>''bish<b>aashi</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''-aaynín''</center> || rowspan="7" | <center>''bish<b>aaynín</b>''</center>|| colspan="4"  style="background: gray" |
| <center>1S</center> || <center>''-aasha''</center> || <center>''bish<b>aasha</b>''</center>|| <center>''-aashí''</center> || <center>''bish<b>aashí</b>''</center>|| <center>''-aashi''</center> || <center>''bish<b>aashi</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''-aaynín''</center> || rowspan="7" | <center>''bish<b>aaynín</b>''</center>|| colspan="4"  style="background: gray" |
|-
|-
| <center>2S</center> || <center>''-aasa''</center> || <center>''bish<b>aasa</b>''</center>|| <center>''-aasí''</center> ||  <center>''bish<b>aasí</b>''</center>||<center>''-aasi''</center> || <center>''bish<b>aasi</b>''</center>|| <center>''ˊ–aash''</center> || <center>''bish<b>áash</b>''</center>|| <center>''–aáynin''</center> || <center>''bish<b>aáynin</b>''</center>
| <center>2S</center> || <center>''-aasa''</center> || <center>''bish<b>aasa</b>''</center>|| <center>''-aasí''</center> ||  <center>''bish<b>aasí</b>''</center>||<center>''-aasi''</center> || <center>''bish<b>aasi</b>''</center>|| <center>''ˊ–aash''</center> || <center>''bish<b>áash</b>''</center>|| <center>''–aaýnin''</center> || <center>''bish<b>aaýnin</b>''</center>
|-
|-
| <center>3SM</center> || <center>''-aasha''</center> || <center>''bish<b>aasha</b>''</center>|| <center>''-aashó''</center> || <center>''bish<b>aashó</b>''</center>|| <center>''-aashi''</center> || <center>''bish<b>aashi</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
| <center>3SM</center> || <center>''-aasha''</center> || <center>''bish<b>aasha</b>''</center>|| <center>''-aashó''</center> || <center>''bish<b>aashó</b>''</center>|| <center>''-aashi''</center> || <center>''bish<b>aashi</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
Line 414: Line 414:
!  !! colspan="2" | Present Affirmative !! Present Negative !! | Past Affirmative !! Past Negative !! Imperative Affirmative !! Imperative Negative
!  !! colspan="2" | Present Affirmative !! Present Negative !! | Past Affirmative !! Past Negative !! Imperative Affirmative !! Imperative Negative
|-
|-
| <center>1S</center> || <center>''ah<b>a</b>''</center>||<center>''ih<b>i</b>''</center>|| <center>''ih<b>í</b>''</center> || <center>''ah<b>aay</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''ah<b>aáyn</b>''</center> || colspan="4"  style="background: gray" |
| <center>1S</center> || <center>''ah<b>a</b>''</center>||<center>''íh<b>i</b>''</center>|| <center>''ih<b>í</b>''</center> || <center>''ah<b>aay</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''ah<b>aaýn</b>''</center> || colspan="4"  style="background: gray" |
|-
|-
| <center>2S</center> || <center>''tah<b>a</b>''</center>|| <center>''tih<b>id</b>''</center> ||<center>''tih<b>íd</b>''</center> || <center>''ah<b>aayti</b>''</center>|| <center>''ah<b>oów</b>''</center>|| <center>''ah<b>aánin</b>''</center>
| <center>2S</center> || <center>''tah<b>a</b>''</center>|| <center>''tíh<b>id</b>''</center> ||<center>''tih<b>íd</b>''</center> || <center>''ah<b>aayti</b>''</center>|| <center>''ah<b>oów</b>''</center>|| <center>''ah<b>aánin</b>''</center>
|-
|-
| <center>3SM</center> || <center>''yah<b>a</b>''</center>||  <center>''eh''</center>|| <center>''(y)ah<b>á</b>''</center> || <center>''ah<b>aay</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
| <center>3SM</center> || <center>''yah<b>a</b>''</center>||  <center>''éh''</center>|| <center>''(y)ah<b>á</b>''</center> || <center>''ah<b>aay</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
|-
|-
| <center>3SF</center> || <center>''tah<b>a</b>''</center>||  <center>''eh''</center>||<center>''(t)ah<b>á</b>''</center> || <center>''ah<b>aayti</b>''</center>  
| <center>3SF</center> || <center>''tah<b>a</b>''</center>||  <center>''éh''</center>||<center>''(t)ah<b>á</b>''</center> || <center>''ah<b>aayti</b>''</center>  
|-
|-
| <center>1P</center> || <center>''nah<b>a</b>''</center> ||  <center>''nih<b>in</b>''</center>||<center>''nih<b>ín</b>''</center> || <center>''ah<b>aayni</b>''</center>  
| <center>1P</center> || <center>''nah<b>a</b>''</center> ||  <center>''níh<b>in</b>''</center>||<center>''nih<b>ín</b>''</center> || <center>''ah<b>aayni</b>''</center>  
|-
|-
| <center>2P</center> || <center>''tih<b>iín</b>''</center>|| <center>''tih<b>(ith)iín</b>''</center> || <center>''tih<b>(ith)iín</b>''</center>||<center>''ah<b>aayteén</b>''</center> || <center>''ah<b>aátha</b>''</center> || <center>''ah<b>aanína</b>''</center>
| <center>2P</center> || <center>''tih<b>iín</b>''</center>|| <center>''tih<b>(ith)iín</b>''</center> || <center>''tih<b>(ith)iín</b>''</center>||<center>''ah<b>aayteén</b>''</center> || <center>''ah<b>aátha</b>''</center> || <center>''ah<b>aanína</b>''</center>
Line 441: Line 441:
!  !! colspan="4" | Present Affirmative !! colspan="2" | Present Negative !! colspan="2" | Past Affirmative !! colspan="2" | Past Negative !! colspan="2" | Imperative Affirmative !! colspan="2" | Imperative Negative
!  !! colspan="4" | Present Affirmative !! colspan="2" | Present Negative !! colspan="2" | Past Affirmative !! colspan="2" | Past Negative !! colspan="2" | Imperative Affirmative !! colspan="2" | Imperative Negative
|-
|-
| <center>1S</center> ||  <center>''-aha''</center>||  <center>''cas<b>aha</b>''</center>|| <center>''-i''</center> || <center>''cas<b>i</b>''</center>|| <center>''-í''</center> || <center>''cas<b>í</b>''</center>|| <center>''-aay''</center> || <center>''cas<b>aay</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''-aanín''</center> || rowspan="7" | <center>''cas<b>aáyn</b>''</center>|| colspan="4"  style="background: gray" |
| <center>1S</center> ||  <center>''-́aha''</center>||  <center>''cás<b>aha</b>''</center>|| <center>''-́i''</center> || <center>''cás<b>i</b>''</center>|| <center>''-í''</center> || <center>''cas<b>í</b>''</center>|| <center>''-aay''</center> || <center>''cas<b>aay</b>''</center>|| rowspan="7" | <center>''-aanín''</center> || rowspan="7" | <center>''cas<b>aaýn</b>''</center>|| colspan="4"  style="background: gray" |
|-
|-
| <center>2S</center> ||  <center>''-taha''</center>||  <center>''cas<b>taha</b>''</center>|| <center>''-id''</center> || <center>''cas<b>id</b>''</center>|| <center>''-íd''</center> ||  <center>''cas<b>íd</b>''</center>||<center>''-aayti''</center> || <center>''cas<b>aayti</b>''</center>|| <center>''–oów''</center> || <center>''cas<b>oów</b>''</center>|| <center>''–aánin''</center> || <center>''cas<b>aánin</b>''</center>
| <center>2S</center> ||  <center>''-́taha''</center>||  <center>''cás<b>taha</b>''</center>|| <center>''-́id''</center> || <center>''cás<b>id</b>''</center>|| <center>''-íd''</center> ||  <center>''cas<b>íd</b>''</center>||<center>''-aayti''</center> || <center>''cas<b>aayti</b>''</center>|| <center>''–oó''</center> || <center>''cas<b></b>''</center>|| <center>''–aánin''</center> || <center>''cas<b>aánin</b>''</center>
|-
|-
| <center>3SM</center> ||  <center>''-yaha''</center>||  <center>''cas<b>yaha</b>''</center>|| <center>''-''</center> || <center>''cas''</center>|| <center>''-á''</center> || <center>''cas<b>á</b>''</center>|| <center>''-aay''</center> || <center>''cas<b>aay</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
| <center>3SM</center> ||  <center>''-́yaha''</center>||  <center>''cás<b>yaha</b>''</center>|| <center>''-́''</center> || <center>''cás''</center>|| <center>''-á''</center> || <center>''cas<b>á</b>''</center>|| <center>''-aay''</center> || <center>''cas<b>aay</b>''</center>|| colspan="4" rowspan="3" style="background: gray" |  
|-
|-
| <center>3SF</center> ||  <center>''-taha''</center>||  <center>''cas<b>taha</b>''</center> || <center>''-''</center> || <center>''cas''</center>|| <center>''-á''</center> || <center>''cas<b>á</b>''</center>|| <center>''-aayti''</center> || <center>''cas<b>aayti</b>''</center>
| <center>3SF</center> ||  <center>''-́taha''</center>||  <center>''cás<b>taha</b>''</center> || <center>''-́''</center> || <center>''cás''</center>|| <center>''-á''</center> || <center>''cas<b>á</b>''</center>|| <center>''-aayti''</center> || <center>''cas<b>aayti</b>''</center>
|-
|-
| <center>1P</center> ||  <center>''-naha''</center>||  <center>''cas<b>naha</b>''</center> || <center>''-in''</center> || <center>''cas<b>in</b>''</center>|| <center> ''-ín''</center> || <center>''cas<b>ín</b>''</center>|| <center>''-aayni''</center> || <center>''cas<b>aayni</b>''</center>
| <center>1P</center> ||  <center>''-́naha''</center>||  <center>''cás<b>naha</b>''</center> || <center>''-́in''</center> || <center>''cás<b>in</b>''</center>|| <center> ''-ín''</center> || <center>''cas<b>ín</b>''</center>|| <center>''-aayni''</center> || <center>''cas<b>aayni</b>''</center>
|-
|-
| <center>2P</center> ||  <center>''-tihiín''</center>||  <center>''cas<b>tihiín</b>''</center> || <center>''-(ith)iín''</center> || <center>''cas<b>(ith)iín</b>''</center>||<center> ''-(ith)iín''</center> || <center>''cas<b>(ith)iín</b>''</center>|| <center>''-aayteén''</center> || <center>''cas<b>aayteén</b>''</center>|| <center>''–aátha''</center>||  <center>''cas<b>aátha</b>''</center>||<center>''-aanína''</center> || <center>''cas<b>aanína</b>''</center>
| <center>2P</center> ||  <center>''-́tihiín''</center>||  <center>''cás<b>tihiín</b>''</center> || <center>''-́(ith)iín''</center> || <center>''cás<b>(ith)iín</b>''</center>||<center> ''-(ith)iín''</center> || <center>''cas<b>(ith)iín</b>''</center>|| <center>''-aayteén''</center> || <center>''cas<b>aayteén</b>''</center>|| <center>''–aátha''</center>||  <center>''cas<b>aátha</b>''</center>||<center>''-aanína''</center> || <center>''cas<b>aanína</b>''</center>
|-
|-
| <center>3P</center> ||  <center>''-yihiín''</center>||  <center>''cas<b>yihiín</b>''</center>  || <center>''-aán''</center> || <center>''cas<b>aán</b>''</center>|| <center>''-aán''</center> || <center>''cas<b>aán</b>''</center>|| <center>''-aayeén''</center> || <center>''cas<b>aayeén</b>''</center>|| colspan="4" style="background: gray" |
| <center>3P</center> ||  <center>''-́yihiín''</center>||  <center>''cás<b>yihiín</b>''</center>  || <center>''-́aán''</center> || <center>''cás<b>aán</b>''</center>|| <center>''-aán''</center> || <center>''cas<b>aán</b>''</center>|| <center>''-aayeén''</center> || <center>''cas<b>aayeén</b>''</center>|| colspan="4" style="background: gray" |
|}
|}
*An important (and slightly irregular) Class III verb is ''leh'' "having, owning". It is conjugated regular except for the long present, where the stem becomes ''lee-''. An epithetic ''y'' is inserted in the first person singular. e.g. ''leenaha'' "we have/own" (instead of ''*lehnaha''), ''leeyaha'' "I have, he has" (instead of ''*lehaha, *lehyaha'').
*An important (and slightly irregular) Class III verb is ''leh'' "having, owning". It is conjugated regular except for the long present, where the stem becomes ''lee-''. An epithetic ''y'' is inserted in the first person singular. e.g. ''leénaha'' "we have/own" (instead of ''*léhnaha''), ''leéyaha'' "I have, he has" (instead of ''*léhaha, *léhyaha'').


==Tense, Aspect, Mood, and Voice==
==Tense, Aspect, Mood, and Voice==
6,970

edits