45,333
edits
No edit summary |
|||
(46 intermediate revisions by 2 users not shown) | |||
Line 1: | Line 1: | ||
{{Featured | |||
|featured banner=Kās danghāh ester ānki līshahit. Kūki naskō dūmunkō, hardātarī nu ihnāmātaren ātātē danghāhī, esti apēn hōkuahanti kitsi līshahit.}} | |||
{{Infobox language | {{Infobox language | ||
|name = Harākti | |name = Harākti | ||
|nativename = {{cuneiform|𒀀𒇉𒁴}} Harākti | |nativename = {{cuneiform|𒀀𒇉𒁴}}<br/>Harākti | ||
|pronunciation = | |pronunciation = xaˈɾaːkti | ||
| | |setting = Eurasia | ||
|states = | |states = | ||
|nation = | |nation = | ||
Line 9: | Line 11: | ||
|date = 2013 | |date = 2013 | ||
|familycolor = Indo-European | |familycolor = Indo-European | ||
|fam2 = [[w:Anatolian languages|Anatolian]] (?) | |fam2 = [[w:Anatolian languages|Anatolian]] (?) | ||
|ancestor = Old Harākti (?) | |ancestor = Old Harākti (?) | ||
| | |clcr = qhk | ||
| | |script1 = Latn | ||
|script2 = Xsux | |||
| | |||
|agency = | |agency = | ||
|creator = User:Ashucky | |||
}} | }} | ||
Line 215: | Line 216: | ||
===Phonotactics=== | ===Phonotactics=== | ||
====Stress==== | |||
Harāki does not have a fixed stress but it is movable. Words are very often stressed on the first syllable. If the word has a -nt- cluster, the stress falls on the syllable preceding the cluster. This applies when conjugating or declining as well. For example, the verb "to be" is usually stressed on the first syllable but the 3rd person plural forms are stressed on the second syllable: ''ésmi'' > ''asánti''. | |||
Stress is usually unmarked in normal writing but it can be indicated to avoid confusion or to explicitly show it. On short vowels it is marked by placing an acute above the letter (á, é, í, ó, ú), on long vowels it can either be an acute above the macron (ā́, ḗ, ī́, ṓ, ū́) or a circumflex above the letter (â, ê, î, ô, û). The latter is often preferred due to coding issues. | |||
===Phonetic changes=== | ===Phonetic changes=== | ||
Line 511: | Line 515: | ||
|- | |- | ||
! d- | ! d- | ||
| {{cuneiform|𒁕}} || {{cuneiform|𒁲}} || {{cuneiform|𒁳}} || {{cuneiform|}} || {{cuneiform|𒁺}} | | {{cuneiform|𒁕}} || {{cuneiform|𒁲}} || {{cuneiform|𒁳}} || {{cuneiform|𒀿}} || {{cuneiform|𒁺}} | ||
|- | |- | ||
! g- | ! g- | ||
Line 520: | Line 524: | ||
|- | |- | ||
! h- | ! h- | ||
| {{cuneiform|𒄩}} || {{cuneiform|𒃶}} || {{cuneiform|𒄭}} || {{cuneiform|}} || {{cuneiform|𒄷}} | | {{cuneiform|𒄩}} || {{cuneiform|𒃶}} || {{cuneiform|𒄭}} || {{cuneiform|𒆬}} || {{cuneiform|𒄷}} | ||
|- | |- | ||
! k- | ! k- | ||
Line 576: | Line 580: | ||
|- | |- | ||
! -h | ! -h | ||
| {{cuneiform|𒀪}} || {{cuneiform|𒄴}} || {{cuneiform|}} || {{cuneiform|𒌔}} || {{cuneiform|𒄸}} | | {{cuneiform|𒀪}} || {{cuneiform|𒄴}} || {{cuneiform|𒄵}} || {{cuneiform|𒌔}} || {{cuneiform|𒄸}} | ||
|- | |- | ||
! -k | ! -k | ||
| {{cuneiform|𒀝}} || {{cuneiform|𒀟}} || {{cuneiform|𒄈}} || {{cuneiform|}} || {{cuneiform|}} | | {{cuneiform|𒀝}} || {{cuneiform|𒀟}} || {{cuneiform|𒄈}} || {{cuneiform|𒌙}} || {{cuneiform|}} | ||
|- | |- | ||
! -l | ! -l | ||
Line 591: | Line 595: | ||
|- | |- | ||
! -p | ! -p | ||
| {{cuneiform|𒀊}} || {{cuneiform|𒅁}} || {{cuneiform|}} || {{cuneiform|𒌒}} || {{cuneiform|𒌣}} | | {{cuneiform|𒀊}} || {{cuneiform|𒅁}} || {{cuneiform|𒄾}} || {{cuneiform|𒌒}} || {{cuneiform|𒌣}} | ||
|- | |- | ||
! -r | ! -r | ||
Line 626: | Line 630: | ||
* {{cuneiform|𒂍}} (É) ''parin'' - house | * {{cuneiform|𒂍}} (É) ''parin'' - house | ||
* {{cuneiform|𒀀𒇉}} (ÍD) ''harākah'' - river (also in {{cuneiform|𒀀𒇉𒁴}} ''harākti'' - Harākti; the name of the language) | * {{cuneiform|𒀀𒇉}} (ÍD) ''harākah'' - river (also in {{cuneiform|𒀀𒇉𒁴}} ''harākti'' - Harākti; the name of the language) | ||
* {{cuneiform|𒃲}} (GAL) ''megid'' - big | * {{cuneiform|𒃲}} (GAL) ''megid'' - big; also as ''-enter'' for superlative | ||
* {{cuneiform|𒄭}} (DUG) ''ōsut'' - good; also as ''-entsi'' for comparative | |||
* {{cuneiform|𒌉}} (DUMU) ''sūnu'' - son | * {{cuneiform|𒌉}} (DUMU) ''sūnu'' - son | ||
* {{cuneiform|𒌉𒊩}} (DUMU.MUNUS) ''dugohtēr'' - daughter | * {{cuneiform|𒌉𒊩}} (DUMU.MUNUS) ''dugohtēr'' - daughter | ||
Line 633: | Line 638: | ||
* {{cuneiform|𒌨𒌆}} (UR.GI<sub>7</sub>) ''kuōn'' - dog | * {{cuneiform|𒌨𒌆}} (UR.GI<sub>7</sub>) ''kuōn'' - dog | ||
* {{cuneiform|𒂼}} (AMA) ''mahtēr'', ''ānas'' - mother | * {{cuneiform|𒂼}} (AMA) ''mahtēr'', ''ānas'' - mother | ||
* {{cuneiform|𒋰}} ( | * {{cuneiform|𒋰}} (TAB) ''duā'' - two; ''dūrig'' - second | ||
* {{cuneiform|𒈫}} (MIN) ''tamāt'' - other | |||
* {{cuneiform|𒁹}} (DIŠ) ''sen'' - one; ''senid'' - one | |||
* {{cuneiform|𒆳}} (KUR) ''degōn'' - land, country | * {{cuneiform|𒆳}} (KUR) ''degōn'' - land, country | ||
* {{cuneiform|𒆜}} (KASKAL) ''kēse'' - time | * {{cuneiform|𒆜}} (KASKAL) ''kēse'' - time | ||
Line 645: | Line 652: | ||
* {{cuneiform|𒂗}} (EN)) or (''BĒLU'') ''asha'' - master, lord | * {{cuneiform|𒂗}} (EN)) or (''BĒLU'') ''asha'' - master, lord | ||
* {{cuneiform|𒌆}} (TÚG) ''lubāru'' - garment, cloth | * {{cuneiform|𒌆}} (TÚG) ''lubāru'' - garment, cloth | ||
* {{cuneiform|𒅴}} (EME) ''danghāh'' - language | |||
* {{cuneiform|𒅗}} (INIM) ''ūtar'' - word; also {{cuneiform|𒅗𒋫𒀪}} (DUG<sub>4</sub>-ta-ah) ''mēmēntah'' - talk, talks, discussion | |||
* {{cuneiform|𒄖}} (GU) ''hōku'' - sound, voice | |||
* {{cuneiform|𒂖}} (''ELLU'') ''harauanid, harauan'' - free, freedom | |||
* {{cuneiform|𒍣}} (ZID) ''harad'' - right, correct | |||
* {{cuneiform|𒌀}} (''QĪTU'') ''gōrīd'' - aim, goal, target | |||
* {{cuneiform|𒆐}} (KÀD) ''nāt-'' - un-, non- | |||
* {{cuneiform|𒋾}} (TI) ''hānt'' - end | |||
* {{cuneiform|𒁍}} (GÍD) ''dalāgh'' - long | |||
* {{cuneiform|𒈗}} (LUGAL) ''hansu'' - king, lord | |||
* {{cuneiform|𒉺}} (PA) ''vēt'' - branch | |||
* {{cuneiform|𒄑}} (GIŠ) ''daru'' - tree | |||
* {{cuneiform|𒈦}} (MAŠ) ''hansētar'' - family | |||
* {{cuneiform|𒈦𒅴}} (MAŠ.EME) ''hansīdēku'' - dialect | |||
* {{cuneiform|𒈨}} (ME) ''kanton'' - hundred (100) | |||
* {{cuneiform|𒈬}} (MU) ''uet'' - year | |||
* {{cuneiform|𒋩}} (SUR) ''serān'' - half | |||
* {{cuneiform|𒋃}} (ŠID) ''?'' - count > {{cuneiform|𒋃𒀊𒌋}} (ŠID-ap-u) ''kasāpu'' - estimate, calculation | |||
* {{cuneiform|𒌆𒌅}} (''TĒMU''-tu) - ''malhantu'' - history | |||
* {{cuneiform|𒍪}} (ZU) ''vādatar'' - knowledge | |||
* {{cuneiform|𒊬}} (SAR) ''hatrid'' - written | |||
* {{cuneiform|𒂂}} (DUGUD) ''kabid'' - important | |||
* {{cuneiform|𒍇}} (''QÀL'') ''lenigh'' - light, easy | |||
* {{cuneiform|𒄾}} (HÚL) ''sanentsīatar'' - joy, enjoyment, happiness | |||
* {{cuneiform|𒌣}} (UMÚN) ''mōlu'' - mind, thought; also {{cuneiform|𒌣𒆕}} (UMÚN-ro) ''enaro'' - purpose | |||
* {{cuneiform|𒁶}} (DÍM) ''samnāiatar'' - creating, creation | |||
* {{cuneiform|𒂖𒌀}} (''ELLU.QĪTU'') ''senhaishar'' - try, trying | |||
* {{cuneiform|𒆳𒌣}} (KUR.UMÚN) ''hansīmōlēn'' - culture | |||
* {{cuneiform|𒄙}} (DUR) ''hūmantit'' - all | |||
* {{cuneiform|𒄑𒊬}} (''KIRŪ'') ''kirītu'' - garden | |||
* {{cuneiform|𒁺}} (GUB) ''istahī'' - to stand | |||
* {{cuneiform|𒆳𒀭}} (KUR.DINGIR) ''nēbetar'' - heaven(s) | |||
* {{cuneiform|𒁔}} (SUN<sub>5</sub>) ''genig'' - humble | |||
|- | |- | ||
|} | |} | ||
Line 692: | Line 732: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | pṓd || pṓdei || pṓdei | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | pṓdī || pṓden || pṓden | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | pṓdē || pṓdēm || pṓdām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | pṓdān || pṓdei || pṓdan | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | pṓdēn || pṓdi || pṓdi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | pṓdai || pṓdate || pṓdat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | pṓdis || pṓdīs || pṓdās | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | pṓdet || pṓdeu || pṓdu | ||
|} | |} | ||
Line 754: | Line 794: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | hā́vi || hā́vei || hā́vēi | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | hā́vē || hā́ven || hā́vēn | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | hāvḗiē || hā́vēm || hā́vīm | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | hā́vin || hā́vei || hā́vīn | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | hā́vī || hā́vā || hā́vibi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | hā́vai || hā́vate || hā́vat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | hā́vēs || hā́vīs || hā́vās | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | hā́vet || hā́veu || hā́vsu | ||
|} | |} | ||
Line 816: | Line 856: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | áku || ákoi || ákai | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | ákō || ákōn || ákōn | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | ákēi || ákōm || ákōm | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | ákan || ákoi || ákon | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | ákēn || ákī || ákpi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | ákai || ákote || ákot | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | ákēt || ákēs || ákōs | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | ákei || ákū || áksu | ||
|} | |} | ||
Line 878: | Line 918: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | harā́kah || harā́kahe || harā́kahei | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | harā́kāh || harā́kahen || harā́kahen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | harā́kahē || harā́kahēm || harā́kām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | harā́kan || harā́kahe || harā́kahan | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | harā́kahēn || harā́kahā || harā́kahpi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | harā́kaha || harā́kahte || harā́kahat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | harā́kās || harā́kahī || harā́kahām | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | harā́kahi || harā́kahū || harā́kahsu | ||
|} | |} | ||
Line 938: | Line 978: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | danghā́h || danghā́he || danghā́hei | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | danghā́hī || danghā́hen || danghā́hen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | danghā́hē || danghā́hēm || danghā́hām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | danghā́hān || danghā́he || danghā́han | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | danghā́hēn || danghā́hā || danghā́hpi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | danghā́ha || danghā́hte || danghā́hat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | danghā́his || danghā́hīs || danghā́hās | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | danghā́hi || danghā́hū || danghā́hsu | ||
|} | |} | ||
Line 1,000: | Line 1,040: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | máhtēr || máhtere || máhterē | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | máhtarī || máhtaren || máhtaren | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | máhtarē || máhtarēm || máhtarām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | máhterān || máhtere || máhtaran | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | máhtarēn || máhtari || máhtarbi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | máhtara || máhtarate || máhtarat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | máhtaris || máhtarīs || máhtarā | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | máhteri || máhtareu || máhtarsu | ||
|} | |} | ||
Line 1,060: | Line 1,100: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | hadḗn || hadéne || hadénē | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | hadánī || hadánen || hadánen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | hadánē || hadánēm || hadánām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | hadénān || hadéne || hadánan | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | hadánēn || hadáni || hadánbi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | hadána || hadánate || hadánat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | hadánis || hadánīs || hadánā | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | hadéni || hadáneu || hadánsu | ||
|} | |} | ||
Line 1,122: | Line 1,162: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | dígu || dígue || díguē | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | dígū || díguen || díguen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | dígē || dígēm || dígām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | dígūn || dígue || dígun | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | díguēn || dígui || dígubi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | dígua || dígute || dígut | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | dígus || dígūs || dígūs | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | díguet || dígueu || dígusu | ||
|} | |} | ||
Line 1,184: | Line 1,224: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | éshar || éshare || éshei | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | ésharī || ésharen || ésharen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | ésharē || éshēm || éshām | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | éshān || éshare || ésharan | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | éshēn || éshari || éshabi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | éshara || éshate || ésharat | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | éshis || éshīs || éshās | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | ésharet || ésharū || ésharu | ||
|} | |} | ||
Line 1,217: | Line 1,257: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | dáru || dáruī || dáruh | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| drēu || | | drēu || dréuen || dréuen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | dréuē || drēm || drūm | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | dáru || dáruī || dáruh | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| drū || | | drū || dréi || drúbi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | dréua || drúte || drut | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | dréis || drīs || drūs | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | dréui || dréu || drúsu | ||
|} | |} | ||
{| class="bluetable lightbluebg collapsible collapsed" style="width: 400px; text-align: center;" | {| class="bluetable lightbluebg collapsible collapsed" style="width: 400px; text-align: center;" | ||
Line 1,246: | Line 1,286: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | duér || duéruī || duéruh | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | durḗu || duréuen || duréuen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | duréuē || dúrēm || dúrūm | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | duér || duéruī || duéruh | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| | | dúrū || duréi || durúbi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | duréua || durúte || dúrut | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | duréis || dúrīs || dúrūs | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | duréui || duréu || durúsu | ||
|} | |} | ||
{| class="bluetable lightbluebg collapsible collapsed" style="width: 400px; text-align: center;" | {| class="bluetable lightbluebg collapsible collapsed" style="width: 400px; text-align: center;" | ||
Line 1,275: | Line 1,315: | ||
|- | |- | ||
! Nominative | ! Nominative | ||
| | | dívu || dívuī || dívuh | ||
|- | |- | ||
! Genitive | ! Genitive | ||
| | | dvḗu || dvéuen || dvéuen | ||
|- | |- | ||
! Dative | ! Dative | ||
| | | dvéuē || dvēm || dvūm | ||
|- | |- | ||
! Accusative | ! Accusative | ||
| | | dívu || dívuī || dívuh | ||
|- | |- | ||
! Instrumental | ! Instrumental | ||
| dvū || | | dvū || dvéi || dvúbi | ||
|- | |- | ||
! Allative | ! Allative | ||
| | | dvéua || dvúte || dvut | ||
|- | |- | ||
! Ablative | ! Ablative | ||
| | | dvéis || dvīs || dvūs | ||
|- | |- | ||
! Locative | ! Locative | ||
| | | dvéui || dvéu || dvúsu | ||
|} | |} | ||
Line 2,118: | Line 2,158: | ||
==Syntax== | ==Syntax== | ||
Harākti is a SVO language and in that respect it is different from Hittite or Latin (which are both SOV languages). The language shows its typical word order even in the earliest texts and it appears it became SVO soon after it branched off from Proto-Indo-European. However, due to its morphology, the word order is very free. | |||
Adjectives usually precede the noun. Harākti is also a pro-drop language, so personal pronouns are often omitted. | |||
==Texts== | ==Texts== | ||
Line 2,130: | Line 2,171: | ||
* [[First_Linguifex_Relay/Harākti/Cuneiform|Kāni petāhen]] or the ''Song of Birds'', part of the [[First Linguifex Relay]]. | * [[First_Linguifex_Relay/Harākti/Cuneiform|Kāni petāhen]] or the ''Song of Birds'', part of the [[First Linguifex Relay]]. | ||
[[Category:Harākti]][[Category:Languages]][[Category: | [[Category:Harākti]][[Category:Languages]][[Category:Languages]][[Category:Indo-European languages]][[Category:A posteriori]] |